ROTAVİRUS AŞISI

Genel

Rotavirus Aşıları  image121

  • Rotavirus enfeksiyonu,bebek ve küçük çocuklarda görülen ishalin en önemli nedenidir.
  • Dünya genelinde her yıl yaklaşık 500 bin ölüme,2 milyondan fazla hastane yatışına neden olurlar.
  • Özellikle 3-24 ay arasındaki bebeklerde ağır bir seyir gösterir,hastane yatışlarına hatta ölüme sebep olabilir.
  • Gastroenteritlerden korunmada önemli olan kişisel ve toplumsal hijyen kuralları,rota enfeksiyonlarında tek başına etkili değildir.
  • Hijyen koşullarından bağımsız olarak,gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde benzer sıklıkta görülür.
  • Bu nedenle demokratik virus olarak da adlandırılır.
  • Her iki ülke grubunda da 5 yaş altı çocuklarda görülen akut gastroenteritin %35-40’ından rotaviruslar sorumludur.
  • Hemen hemen tüm çocuklar 5 yaşına gelene kadar en az bir kez rotavirus enfeksiyonu geçirirler.
  • Çocukluk çağında görülen ağır ishallerin en sık nedeni rotavirustur.
  • Hastalığın kuluçka süresi 2 gündür.
  • Virus bulaşmış su ve besinler enfeksiyon kaynağıdır.
  • Virus dış çevre koşullarına çok dayanıklıdır.
  • Birçok kimyasal dezenfektana,sıcaklık değişimine dayanıklıdır.
  • Mevcut antiviral ilaçlarla inhibe edilememektedir.
  • Hastalığın azaltılması/önlenmesi ancak etkin ve güvenilir aşılarla mümkün olmaktadır.
  • Aşı  rotavirus enfeksiyonunu engellemez ,
    ancak hastalığın hafif geçirilmesini sağlar,
    özellikle ağır rotavirus enfeksiyonundan korur.

Aşının uygulaması

  • Günümüzde 2 rotavirus aşısı kullanılmaktadır.
  • Rotarix(RV1), monovalan atenüe canlı aşıdır.
  • Rotarix  oral yolla 2.ve 4. aylarda olmak üzere toplam 2 dozda uygulanır.
  • RotaTeq(RV5),pentavalan atenüe canlı aşıdır.
  • Rotateq  oral yolla 2.,4 ve 6.aylarda olmak üzere 3 dozda uygulanır.
  • Rota aşıları 6 haftalıktan itibaren uygulanabilir.
  • Aşı aralıkları en az 4 hafta olmalıdır.
  • Aşı, 2-8C’de depolanmalı ve saklanmalıdır.
  • Buzdolabından çıkarıldıktan sonra hemen kullanılması önerilir.

z3           z     z1

Aşıyla ilgili bilinmesi gerekenler

  • İlk doz bebek 6 haftalık olduktan sonra verilebilir.
  • 2 aşı arası süre en az 4 hafta olmalıdır.
  • İlk doz 15 haftadan sonraya(14 hafta 6 gün) bırakılmamalıdır.
  • Tüm dozlar 8.ayın bitiminden önce tamamlanmalıdır.
  • Aşılama tamamlanmamışsa bile,8. ayın bitiminden sonra rotavirüs aşısı yapılmamalıdır.
  • Aşı sonrası aşı tükürülür ya da kusulursa aşı tekrar verilmez.
  • Diğer dozlar yine zamanında yapılır.
  • Rotavirus enfeksiyonu geçiren bebeklere de rota aşısı başlanılır veya aşılama şeması tamamlanır.
  • Çünkü ilk doğal enfeksiyon genellikle parsiyel immunite sağlar.
  • Anne sütü aşının etkinliğini azaltmamaktadır, emzirmeye ara verilmemelidir.
  • Hamile bir kadınla aynı evde yaşayan bebek aşılanabilir.
  • Aşı sonrası bebek beslenebilir,banyo yaptırılabilir.
  • Ateşli veya ateşsiz hafif enfeksiyonlar aşı uygulaması için engel değildir.
  • Orta ve şiddetli hastalığı olan bebekler,hastalığın akut fazı iyileşir iyileşmez aşılanabilir.
  • Hafif ishal aşı yapılması için engel değildir.
  • Orta ve şiddetli ishalde aşılama ertelenir,iyileşince aşı uygulanır.
  • Rotavirüs aşıları, canlı aşı olduğundan immün yetmezliği ya da baskılanması olanlara yapılmamalıdır.
  • Prematüre bebekler, sorunu yok ise diğer zamanında doğan bebekler gibi aşılanır.
  • Rotavirus aşıları,DBT,DTaB,Hib,IPV,OPV,Hepatit B ve konjuge pnömokok aşıları ile aynı anda uygulanabilir.
  • Yapılan çalışmalar,rota aşılarının OPV ile birlikte uygulandığında seropozitiflik ve korunma oranlarının değişmediğini göstermiştir.
  • Dünya Sağlık Örgütü,gelişmekte olan ülkelerde rota aşısının ve OPV’nin birlikte uygulanmasını önermektedir.
  • Kan veya kan ürünleri transfüzyonu yapılan bebeklere istenilen zamanda rota aşıları yapılabilir.
  • Hangi rota aşısı ile aşılamaya başlanmışsa aynı aşı ile tamamlanır.
  • Farklı tiplerle aşılama konusunda yeterli bilgi bulunmamaktadır.
  • Ancak,farklı tiplerle aşılamanın,tek bir aşı ile yapılana göre ilave risk getirdiği düşünülmemektedir.
  • Farklı tiplerle aşılamada etkinliğin azalma olasılığı varsa da,farklı tiplerle tamamlanmış aşılamanın
    daha efektif olduğu bildirilmektedir.
  • Bu nedenle,aynı aşı bulunamadığı durumlarda,diğer rota aşısı ile aşılama tamamlanabilir.

Kontrendikasyonlar

  • Aşı veya aşı komponentlerine karşı ciddi alerjik reaksiyon,
  • İnvajinasyon öyküsü,
  • Ciddi kombine immun yetmezlik durumunda rota aşıları uygulanmaz.

Aşının yan etkileri 

  • Ciddi yan etkiler bildirilmemiştir.
  • Uygulamayı takip eden iki gün içinde %5-15 oranında geçici ateş, huzursuzluk, iştahsızlık, kusma,ishal oluşabilir.

Kurugöl,Z.(Eylül-Ekim 2014).Rotavirus Aşıları.Klinik Tıp Pediatri.Cilt.6.Sayı.5.(20.12.2014)