Puberte (Ergenlik)

• Puberte fiziksel,psikolojik ve sosyal değişimlerin yaşandığı bir dönemdir.
• Puberte cinsel olgunlaşmanın kazanıldığı bir gelişim sürecidir.
• Bu dönem hipotalamus-hipofiz-gonad aksının olgunlaşması ile başlar.
  

• Puberte;
  Cinsiyete özel dış görünümde değişiklikler,
  İç genital organlarda gelişme,
  Boyda uzama,
  Kemik-kas kitlesinde artış ile sürer.
  Üreme kapasitesini kazanma ile son bulur.
• Pubertenin başlaması ve ilerlemesi çocuğun beslenme durumu, aktivite derecesi ve maruz kaldığı çevresel faktörler ile ilişkilidir.
• Vücut yağ miktarı düşük ve yoğun aktivite yapan çocuklarda puberte gecikirken, obez çocuklarda daha erken yaşlarda görülebilir.

Kızlarda puberte gelişimi

• %85’inde meme gelişimi ile başlar.
• %15’inde ise ilk bulgu pubik kıllanmadır.(pubarş)
• Kıllanma adrenal androjenlerin özellikle de dehidroepiandrosteron sülfatın artışı (adrenarş) ile olur.
• Meme gelişimi ortalama 10.4 yaşında başlar.
• Ancak 8-13 yaş arasında başlaması normal kabul edilir.
• Puberte gelişimi Tanner sınıflamasına göre 5 evrede tamamlanır.
• Evre 1 prepubertel dönem olup,meme gelişimi ve pubik kıllanma yoktur.
• Evre 2 ile meme gelişimi başlar.
• Evre 5’te erişkin kadın biçimini alır.
• Pubik kıllanma genellikle meme gelişiminden 6 ay sonra başlar.
• Menarş(menstrüasyonun başlaması) ortalama 13 yaşında olur.
• Puberte süresi ortalama 3 yıldır,ancak 2-5 yıl sürmesi normal kabul edilir.
• Kızlarda büyüme patlaması pubertenin erken evrelerinde olur.
• Puberte sürecinde östrojen düzeyi artar.
• Buna bağlı olarak iç ve dış genital organlarda gelişme,tipik yağ dağılımı ortaya çıkar.
• Kemik kitlesi artar.
• Beyinde sekse özgü bilişsel işlevler ve davranışlar gelişir.

 Erkeklerde puberte gelişimi

• Erkeklerde puberte testis büyümesi ile başlar.
• Testisin uzun çapı 2,5cm’den büyük olduğunda  veya
• Prader orşidometre ile ölçüldüğünde 3 ml’yi aştığında puberte başlar.
• Erkeklerde puberte başlaması ortalama 11.9 yaşında olur.
• Erkeklerin %95’i puberteye 9-14 yaş arasında girer.
• Testis büyümesi ile başlayan puberte pubik kıllanma, peniste büyüme ve spermarş ile devam eder.
• Erkeklerde de pubertenin Tanner sınıflamasına göre beş evresi vardır.
• Evre 1 prepubertal dönemdir.
• Evre 2’de testisler,
• Evre 3’te penis büyümeye başlar,
• Evre 5’te testis uzun çapı 4.5 cm’yi aşar, dış genital organlar erişkin boyutuna ulaşır.
• Erkek çocuklarında büyüme patlaması genellikle kız çocuklarına göre daha geç olur.
• Ortalama 14 yaşında ve  evre 4’te büyüme patlaması görülür.
• Erkek çocuklarda puberte gelişiminde kas ve kemik kitlesinde artış kız çocuklarından daha belirgindir.

     
Orşidometre

Gönç,E.N.Normal puberte gelişimi ve puberte prekoks.(2009)http://www.tip.hacettepe.edu.tr/actamedica/2009/sayi_3(29 Ocak 2015)