Probiyotikler
- Probiyotikler,yeterli miktarda yenildiğinde insan sağlığını olumlu etkileyen canlı mikroorganizmalardır.
- Prebiyotikler ise bağırsaktaki bazı mikroorganizmaların çoğalmasını artıran ya da aktivitesini
uyaran insan sağlığını olumu yönde etkileyen besinlerdir. - Sinbiyotikler,probiyotik ve prebiyotiklerin beraber olduğu formudur.
- Bağırsaklarımızda 100 trilyon(1,5 kg) faydalı bağırsak mikrobu(probiyotik) bulunmaktadır.
- Yani insan vücudundaki hücre sayısının 10 katıdır.
- Sayıları 500’ün üzerinde olan bu bakteriler ve mantarlar normal bağırsak florasını oluştururlar.
- Bu bakteriler ve mantarlar 300 metrekare(basketbol sahası) büyüklüğünde bir yüzey oluşturan
bağırsak mukozasını koruyucu bir tabaka şeklinde döşemektedir.
- Bağırsakta bulunan bakterilerin %85’i iyi bakterilerdir(probiyotikler).
- Bunların en önemlileri Lactobacillus acidophilus ve Lactbacillus bifidus’tur.
- Mide asitinin varlığı nedeni ile midede canlı bakteri sayısı çok azdır.
- Lactobacillus acidophiluslar ince bağırsağın üst bölümünde,
Lactobacillus bifiduslar ise ince bağırsağın alt bölümünde ve kalın bağırsakta yer alırlar. - Bağırsakta bulunan oksijen miktarı düşük olduğundan anaerob bakterilerin sayısı daha fazladır.
- Bağırsak bakterilerin %15’i patojen yapıdadır.
- Bunların en önemlileri Candida ve Clostridium’lardır.
- Diğer patojenler Blastocytis,Klebsiella,Bacillus türleri ve Staphylococcuc aureus’tur.
- Probiyotik bakteriler bağırsak duvarına yerleşirler ve sayı üstünlüğü ile patojen bakterilerin fazla üremesine izin vermezler.
- Bağırsak florası bozulduğunda yani probiyotikler azaldığı zaman patojen mikroorganizmalar hızla ürerler.
- Bu mikroorganizmaların kendileri ve/veya toksinleri hastalık yapmaya başlarlar(disbiyozis)
- Bebekler doğum sırasında vajenden gelen probiyotikler(laktobasiller ve bifidobakterler) ile karşılaşırlar.
- Bebek anne sütü ile beslendikçe normal flora olgunlaşır.
- Sezaryen ile doğan bebekler ise dış ortamda bulunan mikroplar ile karşılaşır ve normal flora oluşmaz.
- Doğum sonrası ilk kolonize olan floradan sağlıklı floraya geçiş uygun beslenme ortamı yaratılsa bile oldukça zordur.
- Probiyotik olarak kullanılan mikroorganizmaların çoğu laktik asit bakterileri grubundan olmakla birlikte, diğer türden mikroorganizmalar da probiyotik olarak kullanılmaktadır.
L.acidophilus L. bifidus Bacillus subtilis
Probiyotik olarak kullanılan bazı mikroorganizmalar | |
Lactobacillus GG | Lactobacillus rhamnosus |
Lactobacillus reuteri | Lactobacillus acidophilus |
Lactobacillus bulgaricus | Lactobacillus casei |
Lactobacillus fermentum | Bifidiobacterium bifidum |
Bifidiobacterium lactis | Bacillus subtilis |
Bacillus cereus | Streptococcus thermophilus |
Saccharomyces boulardii | Eschrichia Nissle 1917 |
- Probiyotikler,lamina propriadaki IgA üreten hücre yapımını artırarak sekretuvar IgA’nın luminal müköz tabakaya salgılanmasını sağlamaktadır.Bu antikorlar bakteri ve onların antijenlerine bağlanarak epitelyum kolonizasyonunu sınırlamakta ve bu yolla bağırsak homeostazına katkı sağlamaktadır.
- Öreneğin rotavirüs ishali olanlara B.Bifidum ve S.Thermophilus içeren probiyotikler verildiğinde hızlı bir IgA ve IgM serokonversiyonu saptanmıştır.
- Probiyotikler ayrıca,laktik asit üreterek lumenin pH’sını düşürerek,antimikrobiyal mikosin,hidrojen peroksit ve serbest radikaller üreterek de patojen mikroorganizmalara karşı savaşmaktadır.
- Bazı probiyotiklerin etki gösterebilmesi için kolon florasına kolonize olması gerekirken,bazı probiyotikler ise etkilerini geçici bir süre içinde kolonize olmadan mevcut florayla etkileşerek göstermektedir.
- Bazı laktobasiller(L.Plantarum) karbonhidratlar aracığıyla tutunmaktadırlar.
- E.Coli,enterobakter,klebsiella,salmonella,shigella,pseudomonas ve vibrio cholera da aynı reseptörleri kullandıklarından bu grup probiyotikler reseptörlere bağlanmada yarışarak enfeksiyonu önlemektedirler.
Probitotiklerin görevleri
- Bağışıklık sistemini güçlendirmek
- Yiyeceklerin hazmını kolaylaştırmak
- Vitamin sentezi yapmak
- Bağırsak duvarını zararlı maddelerden korumak ve bağırsak geçirgenliğini azaltmak
- Zararlı maddelerin(toksinler) kan dolaşımına geçmesini engellemek
- Kronik enflamatuvar hastalıkların oluşmasını engellemek
- Kanseri önlemek
- Yaşlanmayı yavaşlatmak
- Depresyonu hafifletmek
- Otizm bulgularını hafifletmek
- İshali önlemek ve tedavi etmek
- İdrar yolu iltihaplarını önlemek
- Kabızlığı tedavi etmek
- Böbrek taşlarının(okzalat) oluşumunu azaltmak
- Probiyotikler K2,B1,B2,B3,biyotin,B12,folik asit ve pantotenik asit üretirler.
- Bu vitaminlerin hemen hepsi depolanmayan ve sürekli alınması gereken vitaminlerdir.
- Yani bağırsak florasının bozulması bir taraftan sentezledikleri vitaminlerde eksikliklere
yol açarken emilimlerinde de azalmaya yol açar. - Bağırsaktaki sağlıklı mikrop dengesinin,zararlı mikroplar lehine değişmesi çok sayıda
akut ve kronik hastalıklara yol açar. - Sonuçta astım,egzema,otizm,multipl skleroz,tiroidit,romatizmal hastalıklar,
pankreas yetersizliği,crohn hastalığı,fibromiyalji,şizofreni ve çeşitli otoimmün hastalıklar oluşur.
Çocuklarda probiyotik kullanılan hastalıklar
- Enfeksiyöz ishalleri
- Turist ishalleri
- Nekrotizan enterkolit
- Heliobacter pylori enfeksiyonları
- Solunum yolu enfeksiyonları
- Kulak burun boğaz hastalıkları
- İdrar yolu enfeksiyonları
- Vajinal enfeksiyonlar
- Ciddi hastalıkların enfeksiyöz komplikasyonları
Probiyotik preperatları
- Reflor 250mg saşe ( Saccharomyces boulardii )/günde 1 saşe,bir miktar su içinde
- Maflor damla ( Lactobacillus rhamnosus )/günde 1 kez 5 damla,kaşıkla ya da dil üstüne damlatılır.
- Maflor saşe ( Bifidobacterium animalis ssp lactis )/günde 1 saşe,bir miktar su içinde
- Maflor plus kapsül (Bifidobacterium lactis,L. acidophillus,L.casei )
- NBL Probiotic ATP 20 saşe (L. Casei,L. Rhamnosus,Bifidobacterium lactis )/günde 1 saşe
- NBL Probiotic GOLD 20 saşe (Enterococcus Faecium,L. Acidophilus,L.Rhamnosus,B.Bifidum,B. Longum )/günde 1 saşe
- NBL Probiotic Optima 30 tablet ( E. Faecium,L. Plantarum,S. Thermophilus,B. Lactis,B. Longum,L. Acidophilus )/günde 1 tablet
- BioGaia damla ( Lactobacillus reuteri )/günde 1 kez 5 damla
- BioGaia çiğneme tableti ( Lactobacillus reuteri )/günde 1 tablet
- Bifiform saşe (Lactobacillus rhamnosus GG,Bifidobacterium BB)/günde 1 saşe
- Bifiform drops(Bifidobacterium animalis,Streptococus thermophilus)/günde 1 kez 0.5ml
- Enterogermina flakon (Bacillus clausii)/günde 1 flakaon
Aydın,A.Probiyotikler ve bağışıklık sistemi.(6 Kasım-Aralık 2014)Klinik Tıp Pediatri Dergisi.Cilt:6 Sayı:6(14 Nisan 2015)
Özkaya,A.Kara,A.Probiyotikler ve Enfeksiyon Hastalıklarında Kullanımı.(Kasım-Aralık 2014)Clinic Pediatri.Cilt:9 Sayı:6(14 Nisan 2015)