• Otizm, doğuştan gelen ve genellikle yaşamın ilk üç yılında fark edilen bir gelişimsel bozukluktur.
• Otizme her çeşit toplumda, ırkta ve ailede rastlanmaktadır.
• Nedenleri kesin olarak bilinmemektedir.
• Temel sebebin genelde genetik faktörler olduğu kabul edilmektedir.
• Otizmin çocuk yetiştirme şekli ya da ailenin ekonomik koşulları ile bir ilişkisi saptanmamıştır.
• Her 110 çocuktan birinde görülür.
• Erkeklerde kızlardan 3-4 kat daha fazladır.
• Otizmi olan çocukların dış görünümleri diğer çocuklardan farklı değildir.
• Ancak, davranışları ve gelişimsel özellikleri farklıdır.

 Otizmin 3 ana belirtisi vardır.

1-Sosyal-duygusal gelişmede gecikme ve sapmalar
2-Konuşmada gecikme veya olmaması
3-Tekrarlayan davranışlar

Sosyal gelişmede gecikme

• Yaşıtlarında görülen becerileri gösteremezler.
• Aynı zamanda dokunma, tat alma, işitme ve görme duyularıyla beklenen tepkileri vermezler.
• İlk 1 yaşında göz teması kurma,gülümsemeye yanıt,ismine dönüp bakma,bye-bye,ce oynama,tel sarar gibi oyun becerileri gelişmez.
• El sallamaları değişiktir.
• Ancak göz teması kuran her çocuk için otizm yoktur denilemez.
• Sese tepki vermezler,komut almazlar.
• Kucağa alınınca huzursuz olurlar,uykuda problem yaşarlar.
• 2 yaş civarında basit kurallı oyunları oynama becerisi, yaşıtlarına ilgi gösterme olmaz.
• 3 yaşında yaşıtı ile evcilik oynama gibi beceriler oluşmaz.
• Erişkinlerin ilgisini çekme isteği yoktur,dış dünyayı umursamazlar.
• Yaş büyüdükçe bu becerilerin bir kısmında gelişmeler görülebilir.
• Ancak karşı tarafın duygularını anlama ve yorumlamada güçlük vardır.

Konuşmada gecikme

• Büyük bir kısmında anlamlı bir kelime ve cümle yoktur.
• Bir kısmında baştan oluşan kelime ve kısıtlı cümleler 1-2 yaş arasında kaybolur.
• Normal bir çocukta beklenen 1 yaşında en az 1 kelime,2 yaşında 2 kelime 3 yaşında 3 kelimelik cümleler bu çocuklarda gelişmez.
• Söylenenleri tekrarlama,bazı cümle kalıplarını tekrarlama sıktır.

Tekrarlayıcı Davranışlar

• 2 şekilde oluşurlar.
• Bedensel hareketler: Parmak ucunda yürüme,el çırpma,kol çırpma,tuhaf el hareketleri,sallanma,dönme gibi hareketler.
• Tekrarlayıcı ilgiler ve takıntılar: Sürekli aynı oyuncakla oynama,objeleri çevirme,annesinin saçıyla oynama gibi.

Tanı

• Otizm tanısı, laboratuar sonuçlarıyla ya da tıbbi testlerle konulamaz.
• Tanı çocuk psikiyatristi tarafından çocuğun gözlenmesi, gelişimin düzeyinin saptanması ve anne-babalara çocuğun özellikle sosyal (insan ilişkileri) gelişimi hakkında sorular sorulmasıyla konulur.
• Erken yaşta tanı konması, tedavinin başlaması açısından çok önemlidir.
• 1-2 yaş arasında otizm diğer gelişimsel gerilikler ile karışabilir,ancak 1,5-2 yaştan sonra tablo daha net olabilmektedir.
• 3 yaşına kadar fark edilirse beynin gelişmesinde çok yol alınır.
• Belli bir yaşa kadar bekleyip tanı koymak doğru uygulama değildir.
• Riskli her vakada en erken yaşta müdahale edilmelidir.
• Müdahale etmek için belirtilerin daha fazla ağır veya görülebilir hale gelmesi gerekmemektedir.
• Belirtiler kişiden kişiye şiddet ve yaşama etkisi bakımından farklılıklar gösterir.
• Belirtilerin şiddeti, dil becerileri, zeka düzeyi otistikler arasında değişkenlik göstermektedir.
• İyi zeka düzeyi saptanan otistiklerin yanında, zeka düzeyi düşük olanlarda vardır.

Tedavi

• Erken, iyi yapılandırılmış eğitim programları,
• Gerekli olgularda konuşma terapisi,
• Psikiyatr denetiminde bazı ilaç tedavileri uygulanır.
• Alternatif tedaviler,diyet, hiperbarik oksijen,ağır metalden arıtma,nörofeedback gibi yöntemlerin  bilimsel etkinlikleri gösterilmemiştir.

Otizmin karıştığı hastalıklar

• Çocukluk çağında sosyal-iletişimsel alanda gecikme ile seyreden pek çok bozuklukla karışabilir.
• Bunlar zeka geriliği,konuşma gecikmesi,bağlanma bozukluğu,işitme engeline bağlı iletişimsel aksamalardır.

Otistik yelpaze

• Otizm,benzer tablolar gösteren bozukluklarla beraber otistik yelpazeyi oluştururlar.
• Bu yelpazede asperger bozukluğu, otistik bozukluk ve atipik otizm vardır.
• Hem sosyal, hem iletişimsel hem de tekrarlayıcı davranışlar gösteren olgulara otistik bozukuk, dil gelişim gecikmesi olmaksızın sosyal kısıtlılık ve takıntılı davranışları olan bireylerde asperger bozukluğundan söz edilir.
• Atipik otizm ise genelde 3 grup belirti değil de sadece temel belirtilerden 2 grubu gösteren veya farklı başlangıç yaşı gösteren olgular için kullanılır.

Otizm Erken Tanısı

• Anne karnında tanı mümkün değildir.
• En erken kuşku ilk 1 yaşta olabilir.
• 1 aylık bebek göz göze bakar,güldürdüğümüzde güler,3 aylık çocuk kucağa alındığında tepki verir sevinir,mutlu olur.
• 6 aylık bebek agulayarak anneyi tanıdıkları davet eder,davetkar davranır,sevimlilik yapar,aktif etkileşimi başlatır.
• 9 aylık dönem çok önemlidir,motor taklitler yapar,en basiti CE oyunudur.
• CE oyunu evrensel bir oyundur,anne baba arasında ilk oyundur.
• 9.ayda CE oyununa yanıt vermeli,9. ayda yabancı ile tanıdığı ayırt edip tepki vermelidir.
• 9. ayda adını söyleyince bakmalıdır.
• 1 yaşa gelen çocukta basit taklit,bay bay,öpücük,en önemlisi ortak dikkat çok önemlidir.
• Bak bilezik denince bileziğe ve göze bakmamızı bekliyoruz.
• Oyuncak uzattığımızda onu alıp ve sonra bize bakmasını bekliyoruz,bakışlar arası üçgen çizilmesini bekliyoruz.
• Otistik çocukların bir grubu 1 yaşına kadar tüm şeyleri yapmış olabilir.
• Ama başlangıçtan itibaren otistik eğilimi olanla çocuklar yeterince gözümüze bakmaz,yeterince güldürdüğümüzde gülmez ,kucağımıza aldığımızda büyük bir kısmı gevşek,pelte gibidir,hipotoniktir,kendini bırakıverir.
• 10 aylıkken seslenince bakmaz,sessizken daha mutlu,bakıcıdan ya da annesinden ayrılmak sıkıntı vermez.
• Yeterince taklit yapmazlar,1 yaş altı tekrarlayıcı hareketler, garip ağız açmalarla kendini gösterir.
• Yani bu çocuklar 1 yaşını doğru bizi taklit etmezler.
• Oyuncağı alıyor,inceliyor,vidasına takılıyor
• 1-2 yaş arasında aynı belirtiler görülebilir.görsel takiplerinin anormalikleri vardır.
• Örnek anne odadan çıkıyor,anneyi takip etmiyor lambaya bakıyor gibi.
• Oyuncaklarla normal oyunlar oynamaz.
• Köpeğin piline saatlerce bakar oynamaz, hav hav yapmaz.
• Legoları yan yana koyar, saatlerce bunlara bakabilir.
• Bu yaş grubunda iyi bir algılayıcı dil beklenir.
• Ne denirse komutu alır.Bunu al bunu anneye götür gibi komutları yapmalıdır.
• Ayrıca sözel dil olarak 1yaşında anne baba demesi beklenir.( belki 1-3 ay gecikebilir.)
• 2 yaşına kadar 100 kelime söylemesi beklenir.(söylemiyorsa dil gelişimi bozuktur.)
• 2 yaşından sonra bütün temel belirtileri oturmuş olur.
• Tekrarlayıcı davranışlar, parmak ucunda yürüme,zıplama,el çırpma,koşma,dönen objelere bakma,çamaşır makinesini seyretme,tencere tava ile oynama (onları döndürüyor).
• Sese hassatırlar,kulaklarını kapatırlar

İlk 1 yaşında otizm tanısı koymak çok güçtür,ancak…

1 yaşından önce

Yeteri göz teması yok,
Güldürdüğümüzde gülmüyor,
Kucağımıza aldığımızda sevinmiyor,
Seslendiğimizde dönüp bakmıyor,
Bay bay,ce oyunları yapmıyor,
Öpücük atmıyorsa,

Bu çocuk sosyal iletişimsel açısından riskli bir çocuktur,
otizm açısından takip edilmesi gerekebilir.