Meningokok Aşısı

• Meningokok enfeksiyonları çocuk ve gençlerin en önemli hastalık ve ölüm nedenlerinden birisidir.
• Hastalık en sık koruyucu antikorların oluşmadığı 3 ay-1 yaş arasında görülür.
• 5 yaşından sonra azalır.
• 15-25 yaş arasında tekrar artış gösterir.
• Her yıl ortalama 500.000 vaka bildirilmekte, yılda 50.000 ölüm olmaktadır.
• Meningokokal enfeksiyonlarda en iyi tedavi koşullarında bile %10-15 arasında ölüm görülmektedir.
• Yaşayanlarında yaklaşık %20’sinde sağırlık, zeka geriliği, havale, uzuv kaybı gibi kalıcı sekeller oluşmaktadır.
• Ülkemizde yıllık görülme sıklığı tam olarak  bilinmemektedir.
• Ancak, Avrupa’ya göre 10 kat daha fazla olduğu düşünülmektedir.
• Meningokokal hastalıklara yol açan 13 serogrup tanımlanmıştır.
• En sık hastalık oluşturan serogruplar A, B, C, Y, W135 ve X’tir.
• Serogruplar coğrafi bölgelere ve yaş gruplarına göre farklı dağılım göstermektedir.
• Ülkemizde en sık serogrup B ve W135 ile ilişkili hastalık görülmektedir.
• Serogrup A ve Y nadirdir.
• Serogrup C ile ilişkili hastalık ise görülmemektedir.
      

Meningokok Aşıları

• • Meningokok aşıları polisakkarit veya konjuge aşılar şeklindedir.
  • Her iki aşının bir veya birden fazla serogrup içeren çeşitleri mevcuttur.
  • Tüm meningokok serogruplarını kapsayan bir meningokok aşısı yoktur.
  • Polisakkarit meningokok aşılar
  • Bu aşıların kullanımında önemli sorunlar vardır.
  • 2 yaşın altındaki çocuklarda yeterli bağışıklık cevabı oluşturmazlar.
  • Büyük çocuklarda ve erişkinlerde ise aşının etkinliği %85-100 arasındadır.
  • Bağışıklık belleği oluşturmazlar.
  • Koruma süresi kısadır.
  • Yapılan çalışmalar bağışıklığın 3 yıl sonra azaldığını göstermektedir.
  • Pekiştirme etkisi yoktur.
  • Tekrarlanan aşı dozları beklenenin aksine immun yanıtta azalmaya neden olmaktadır.
  • Taşıyıcılığı önlemezler.
  • Toplumsal bağışıklık sağlamazlar.
  • Ancak salgınlarda  kullanılabilir.
  • Liyofilizedirler,deri altına,tek doz 0.5ml uygulanır.
  • Konjuge meningokok aşılar
  • Bu grup aşılar 2 yaş altı çocuklarda da güçlü immünojendir.
  • Sağlanan immunite uzun sürelidir.
  • İmmun hafıza oluşur ve tekrarlayan uygulamalarla ‘booster’ yanıtı gelişir.
  • Nazofarengeal taşıyıcılığı azaltır.
  • Toplumsal bağışıklık sağlar.
  • Toplumsal bağışıklık için taşıyıcılık oranlarının düşürülmesi gerekir.
  • Taşıyıcılığın azalması için ise aşılama oranlarının yüksek olması gerekmektedir.
  • Aşı dünyada birçok ülkede rutin uygulanmaktadır.
    (İngiltere, Yunanistan, ABD, Çin gibi)
  • Ülkemizde rutin aşı programında bulunmamakta, özel aşı kapsamında yapılmaktadır.
  • Türkiye’de 4 tip konjuge meningokok aşısı vardır.
    Menactra (Sanofi-Pasteur)
    Nimenrix (GSK)
    Menveo (Novartis)
    Bexsero (GSK)

• Menactra (MEN ACWY-D)
• 9. aydan sonra uygulanır.
• 9 – 24 ay arasında olan çocuklara 3 ay ara ile 2 doz, 2 yaşından sonra yapılırsa tek doz IM uygulanır.
• Bazı ülkelerde 11-12 yaştaki ergenlere uygulanmaktadır.
• Aşıdan sonra SBE(serum bactericidal antibody) titreleri yüksektir.
• İstenmeyen etki olarak lokal ağrı, şişlik ve huzursuzluk görülebilir.
• Diğer aşılarla eş zamanlı uygulanabilir.
• Nimenrix(MEN ACWY TT)
• 6 haftadan sonra uygulanabilir.
• 2 ay ara ile 2 doz, 12 ayda 3.doz (rapel) olacak şekilde uygulanır.
• 1 yaşından büyük çocuklarda, ergenlerde ise tek doz uygulanır.
• İyi antikor yanıtı, önemsiz istenmeyen yan etkileri saptanmıştır.
• İstenmeyen etki olarak lokal ağrı, şişlik ve huzursuzluk görülebilir.
• Diğer aşılarla eş zamanlı uygulanabilir.
• Menveo (MEN ACYW)
• 2 aylıktan sonra kullanımı için onayı bulunmaktadır.
• 2, 4, 6 ve 12-16.ay arasında olmak üzere toplam 4 doz
• 7-23 ay arası 2 doz
• 2 yaş sonrasında ise tek doz şeklinde uygulanır.
• İstenmeyen etki olarak lokal ağrı, şişlik ve huzursuzluk, sinirlilik, uyku hali görülebilir.
• Diğer aşılarla eş zamanlı uygulanabilir.
• Bexsero (MEN B)
• 2 ay-5 ay :2 ay ara ile birer doz, 12-15 ay arasında rapel doz olmak üzere toplam 3 doz uygulanır.
• 6 ay-11 ay: En az 2 ay ara ile 2 doz, 12-23 aylar arasında rapel doz olmak üzere toplam 3 doz uygulanır.
• 12 ay-23 ay: En az 2 ay ara ile 2 doz, son dozdan 12-23 ay sonra rapel doz olmak üzere toplam 3 doz uygulanır.
• 2 yaş- 10 yaş: En az 2 ay ara ile toplam 2 doz uygulanır.
• 11 yaş-50 yaş: En az 1 ay ara ile toplam 2 doz uygulanır.
• Diğer aşılarla eş zamanlı uygulanabilir.
• Aşı sonrası nadiren ateş, aşı uygulama alanında şişme, kızarıklık, sertlik ve ağrı görülebilir.

Ergenlerde meningokok aşısı

• Ergenlerde meningokok enfeksiyonları için en riskli yaşlar 15-25 yaş grubu olarak kabul edilir.
• Aşıya karşı oluşan antikor düzeylerinin 5 yıl koruyucu düzeyde olduğu gösterilmiştir.
• Bu nedenle aşılamanın 11-12 yaşlarında bir doz,16.yaşta pekiştirme dozu şeklinde yapılması önerilmektedir.
• İlk aşılama 16.yaştan sonra yapıldığında pekiştirme gerekmemektedir.
• 21 yaştan büyüklere rutin uygulama yapılmamaktadır.
• Konjuge meningokok aşılarının ergenlikte uygulanan Td ve/veya HPV aşılarıyla beraber
  uygulandığında yeterli antikorların oluştuğu gösterilmiştir.

• Meningokok enfeksiyonları yıl boyunca görülebilmekle beraber kış sonu ve bahar başında artış gösterir.
• Meningokoklu hasta ile teması olanlara mutlaka koruyucu ilaç verilmelidir.
• Meningokok enfeksiyonu geçiren çocuk ile hastalığın başlamasından önceki 7 gün içerisinde evde, kreş ve anaokulunda temas edenler ve çocuğun ağız salgıları ile temas etmiş olan herkese antibiyotik profilaksisi uygulanmalıdır.
• Hastanede ağızdan ağıza resustasyon ya da endotrakeal entübasyon yapan doktorlara profilaksi önerilir.
• Profilaksi ilk 24 saat içinde yapılmalıdır.
• Profilaksi kesin koruyucu olmadığından temas eden kişiler en az 10 gün takip edilmelidir.
• Kemoprofilakside çocuklarda rifampisin, erişkinlere tek doz seftriakson, rifampisin ve siprofloksasin verilebilir.
• Rifampisin taşıyıcılığı hızlıca yok etmekte ve bu tedavi etkisini 6-10 haftaya kadar sürdürmektedir.
• Eradikasyon oranı %80-85 civarındadır.
• Bu amaçla çocuklara Rifampin 10mg/kg/doz günde iki kez iki gün boyunca verilmelidir.
• Doz 600mg’ı geçmemelidir.
• Hamilelere rifampisin verilmemelidir.
• Seftriakson, IM tek doz uygulandığında %97’nin üzerinde taşıyıcılık eradikasyonu sağlamaktadır.
• Seftriakson 15 yaş altındaki çocuklara 125mg,15 yaş üstündekilere 250mg olacak şekilde uygulanır.
• Siprofloksasin ve ofloksasin oral tek doz sonrası etkin olarak meningokok taşıyıcılığını eradike eder.
• Ancak kinolon kullanımının gebe ve çocuklarda onamı yoktur.
• Kinolona dirençli meningokok suşları bildirilmiştir.
• Azitromisinin tek doz verilmesinin asemptomatik taşıyıcılarda rifampisin kadar etkili olduğu bildirilmektedir.
• Meningokok hastalığı ile temasta bulunan risk grupları
  Hastanın evinde yaşayanlar,
  Okul veya yuva arkadaşları,
  Hastanın ağız salgıları ile direkt temas (öpüşme) edenler ilk 24 saatte ilaçla korunma altına alınmalıdır.

Somer,A.(Eylül-Ekim 2014)Meningokok Enfeksiyonları ve Meningokok Aşıları.Klinik Tıp Pediatri Dergisi.Cilt.6Sayı.5.(20 Kasım 2014)
Beyazova,U.Meningokok Aşıları.http://www.sosyalpediatri.org.tr/sunumlar/meningokok-asisi-pdf-1-9-meg.pdf(16 Şubat 2016)
Çelebi,S.Bakteriyel Menenjitte Epidemiyeloji,Korunma ve Meningokok Serogrup B Enfeksiyonu.http://www.cocukenfeksiyon.org/sayilar/34/buyuk/33-91.pdf/(16 Şubat 2016)