Konjenital Hipotiroidi (Doğumsal guatr )
- Yenidoğan döneminin en sık görülen hormonal problemidir.
- Görülme oranı 1/2500-4000 olup bu yüksek bir orandır.
- Tiroid bezinden yeterli tiroid hormonunun yapılamamasına hipotirodi denilir.
- Tiroid bezi boynumuzun ön-alt kısmında bulunur.
- Beyin gelişiminin %95’i ilk 3 yaşta tamamlanır.
- Beyin gelişimini sağlayan en önemli madde tiroid hormonudur.
- Tiroid hormonu eksikliğinde;
Metabolizma,
Kemik gelişimi,
Büyüme ve gelişme,
Özellikle beyin gelişimi dolayısıyla zeka gelişimi olumsuz etkilenmektedir. - Teşhis ve tedavide gecikme geri dönüşümü olmayan zeka geriliğine yol açmaktadır.
- Doğumda hastaların büyük çoğunluğu herhangi bir belirti göstermezler,normal bebek görünümündedirler.
- Yani doğum sonrası hipotirodi tanısını koymak kolay değildir.
- Klinik bulguların ortaya çıkması birkaç ay sonra olmaktadır.
- Bu kadar süre beklenildiğinde ise bebeğin beyninde kalıcı belirtiler oluşmaktadır.
- Bu nedenle doğum sonrası tarama testleri yapılır ve hipotirodi düşünülürse hemen tedaviye başlanılır.
Tarama testi
- Tarama testi doğumdan sonraki 3- 5.günlerde yapılır.
- Ama bebek hastaneden 3.günden önce taburcu olacaksa test yine yapılır eğer yüksek çıkarsa kontrole çağrılır.
- 2006 yılından itibaren ülkemizde tüm doğum hastanelerinde ve sağlık ocaklarında tarama testi yapılmaktadır.
- Bu tarama testinde topuktan alınan bir damla kanda TSH düzeyine bakılır.
- Tarama testleri bize kalıcı ve geçici hipotirodi hakkında bilgi vermektedir.
- Taramada 15mU/ml cut-off (sınır) değeri olarak kabul edilir.
- TSH seviyesi bu değerin üzerinde olan bebekler geri çağrılıp tekrar değerlendirilir,
- Serum TSH değeri 15-50mU/ml arasında olanlarda serum T4 düzeyine bakılır.
- TSH 50 den fazla olanlarda kalıcı hipotiroidi açısından tiroid ultrasonografisi,tiroid sintigrafisi gibi ileri tetkikler yapılır.
- Hipotirodi geçici ya da kalıcı olsun o dönem içinde hemen tedavi edilmelidir.
- Konjenital hipotirodinin en sık nedeni iyot eksikliğidir.
- İyot eksikliği olmayan bölgelerde ise en yaygın neden tiroid bezininin gelişimsel bozukluklarıdır.
Geçici hipotiroidi nedenleri - Annede iyot eksikliği ya da fazlalığı,
- Annenin tiroidle ilgili ilaçlar kullanması,
- Annedeki otoimmun hastalıklar geçici hipotiroide neden olabilir.
- Annenin tiroid bezinin durumu bebek için çok önemlidir.
- Hamile anne hipotirodi tedavisi görüyorsa ilacı kesilmemelidir.
- Annenin tiroid hormonları özellikle hamileliğin ilk 10-12 haftasında bebeğe çok gereklidir.
- Kesildiğinde bebek bu durumdan olumsuz etkilenir.
- Erken tanı ve tedavi ile takibe alınan hipotirodili çocuklar normal yaşamlarını sürdürürler,
- Gelişimlerinde bir gerilik ya da eğitim dönemlerinde herhangi bir sorun yaşamazlar.
- Hipotirodi tanısı konulan hastalar yaşam boyu her gün ilaçlarını kullanmak durumundadır.
Klinik bulgular - Bebekte uzayan sarılık (2 haftadan fazla süren sarılıklar)
- Arka bıngıldağın geç kapanması ya da büyük olması (5mm den büyük)
- Ön bıngıldağın uzun süre açık kalması
- Bebeğin gevşek pelte gibi olması
- Kilo almasına karşın iştahsızlık görülmesi
- Kabızlık
- Çok uyuma
- Soğukluk,solukluk
- Boy büyümesinde yavaşlama
- Oturma,baş tutma ve yürümede gecikme
- Göbek fıtığı
- Büyük dil
- Kuru-kaba cilt
- Sesin kalın olması gibi durumlarda bebek hipotiroidi açısından mutlaka değerlendirilmelidir.