Kabakulak

• Kabakulak tükürük bezinin ya da bezlerinin şişmesi (parotit) ile kendini gösteren bulaşıcı, viral bir hastalıktır.
• Virus, solunum yolu ile veya direkt temasla bulaşır.
• En sık 5-15 yaş arasındaki çocuklarda görülür.
• Çocukluk çağı hastalığı olmasına rağmen her yaşta görülebilir.
• Hastalık, anneden geçen antikorlar nedeniyle bir yaştan küçük çocuklarda nadiren görülür.
• Ergenlik sonrası dönemde geçirildiğinde daha ağır seyredebilir.
• Her mevsimde görülmekle beraber kış sonu ve ilkbahar mevsiminin başlarında daha sıktır.
   

• Kulağın alt kısmında büyüme,şişme olduğundan kabakulak adı verilmiştir.
• Şişme önce bir tarafta başlar,daha sonra diğer tarafa yayılır.Ancak hastaların ¼’ünde tek taraflıdır.
• Hastaların%10 kadarında parotis bezine ilave olarak diğer tükürük bezlerinde de enfeksiyon gelişebilir.(çenealtı ve dilaltı bezleri).
• Bu bezlerin tek başına tutulumu ise nadirdir.
• En çok etkilenen tükürük bezi kulak altındaki parotis bezidir.
  

• Bulaştırma şişlikten 3-4 gün önce başlamakta ve tükürük bezi şişliğinin kaybolmasına kadar sürmektedir.
• Hastalarda ağrı nedeniyle çiğneme, konuşma güçlüğü olur.
• Kabakulağın kuluçka süresi 2-4 haftadır.(ortalama 16-18 gün)
• Genellikle ateş, başağrısı, iştahsızlık ve kırıklık ile başlar daha sonra 24 saat içerisinde kulak altında, çiğneme ile artan ağrı,takip eden günde ise tükürük bezinde şişlik ortaya çıkar ve bu şişlik 1-3 günde en üst düzeye ulaşır.
• Tükürük bezi şişliği yaklaşık 3-10 günde kaybolur.
• Hastalık %30-40 oranında hiçbir klinik belirti vermeden geçirilebilir.
• Çenealtı tükürük bezlerinin tutulduğu kabakulakta oluşan şişlik bu bölgedeki lenf bezi büyümesi ile karışabilir.
• Bulaşmasını engellemek amacıyla, şişlik kayboluncaya  kadar (yaklaşık 10 gün), hasta kişilerin duyarlı kişilerle teması engellenmelidir.
• Hastalığın seyrinde nadiren sağırlık,menenjit (%10),orşit (erkek çocuklarda testis iltihabı,%20 oranında),ooferit  (kadınlarda yumurtalık iltihabı,%7 oranında), myokardit (kalp kasının etkilenmesi),pancreatit ,artrit,nefrit ,hepatit,tiroidit,şeker hastalığı oluşabilir.
• Sağırlık en önemli komplikasyondur.Genellikle tek taraflı oluşur ve kalıcıdır.
• Orşit,genellikle ergenlik dönemi sonrasında geçirilen kabakulak enfeksiyonunda olur.Orşit kabakulağın tek belirtisi de olabilir.
• İki taraflı orşit gelişiminde nadiren geçici olarak sperm üretiminde azalma olabilir.
• Orşit yüksek ateş,tutulan testisde şişlik ve ağrı ile kendini gösterir.Kabaca 5 gün içinde ateşin düşmesi ile belirtiler geriler.
• Kabakulağın teşhisi genelde klinik muayene ile konulur,teşhis için laboratuardan yardım alınır.
• Ancak tükürük bezinin tek taraflı şiştiği durumlarda tükürük bezi kanalında tıkanma,taş,tümör, bazı enfeksiyonlarda düşünülmelidir.
• Tedavisinde özel bir ilaç kullanılmamaktadır.
• İhtiyaç halinde ağrı kesici-ateş düşürücüler verilebilir.Sulu,ekşi olmayan besinler tercih edilir.
• Hastalıktan korunma sadece aşılama sağlanır.
• Hastalığın seyrinde kusma,dalgınlık,uyuklama olması durumunda hasta komplikasyonlar açısından değerlendirilir.