Herpes Zoster Enfeksiyonu (Zona)
- Hastalık etkeni Varicella zoster virüsüdür.
- Suçiçeği enfeksiyonundan sonra dorsal kök ganglionlarında kalan varicella zoster virüsünün aktive olması ile oluşur.
- Latent halde saklı kalan virüsler,lokal travma veya vücut direncinin azalmasına bağlı olarak reaktive olurlar.
- Daha sonra duyu sinirleri yoluyla deriye ulaşırlar.
- Çocuklukta nadirdir.Hastaların %5’inde 15 yaş öncesi görülür.
- Zonada tutulan bölgede önce,yüzeyel kaşıntı ile bıçak saplanırcasına ağrı arasında değişen subjektif şikayetler olabilir.
- Bu ağrılar bazen enfarktüs,plörezi,kolik renal olarak yorumlanabilir.
- Bu semptomlara yanma,batma,hassasiyet ve hiperestezi eşlik edebilir.
- İlk deri belirtileri dermatoma uyan bölgede,eritemli zemin üzerinde,gruplar halinde, topluiğne başı büyüklüğünde papüllerdir.
- Bu papüller 24 saatte veziküllere döner.
- Veziküler lezyonlar canlı virüs içerir.
- iki üç gün içinde püstülleşme,daha sonra iki üç gün içinde göbekleşme gösterir.
- Sonraki süreçte kuruma ve 7-10 gün içinde krutlaşma oluşur.
- Bir hafta içinde dermatom boyunca ayrı odaklar halinde yeni lezyonlar gelişebilir.
- Aynı gruptaki lezyonların görünümü,diğer gruptaki lezyonlardan farklılık gösterir.
- Deri belirtileri şiddetli durumlarda hemorajik ve gangrene olabilir.
- Bölgesel lenf bezleri genellikle ağrılı ve şiştir.
- Deri belirtileri, sekonder enfeksiyon gelişmezse 2-4 hafta içinde iz bırakmadan iyileşir.
- Yaşlılarda bu süre 6 haftadan uzun olabilir.
- Zona zoster,bağışıklık bırakması nedeni ile bir kez geçirilir.
- Genellikle tek taraflı olur.
- İmmünsüpresyon durumunda çift taraflı veta jeneralize olabilir.
- En sık intercostal bölgede ve T3-L2 arası spinal sinirlerin inerve ettiği dermatomlarda görülür.
- Oftalmik zosterde oküler tutulum olabilir.
- Trigeminal sinir tutulumu ve fasiyal paralizi durumuna Ramsay-Hunt sendromu adı verilir.
- Lezyonlar krutlanana kadar bulaşıcıdır.
- Direkt temas ya da solunum yoluyla bulaşır.Ancak suçiçeği kadar bulaşıcı değildir.
- Tanıda genellikle klinik ve öykü yeterlidir.
- Şüpheli durumlarda ucuz,basit ve her yerde yapılabilen Tzanck testi değerlendirilir.
Tedavi
- Amaç,hastalığın süresini ve şiddetini azaltmak,yayılımını önlemek ve postherpetik nevraljiyi azaltmaktır.
- Sağlıklı bireylerde komplikasyon riski azdır,genellikle spontan iyileşir.
- Orta ve ileri yaştaki hastalara yatak istirihati önerilir.
- Sekonder enfeksiyonlara karşı antibiyotikli kremler verilir.
- Nevralji için,topikal aneztezikler ve sistemik analjezikler verilebilir.
- İmmünsüpresif ve özellikle 50 yaş üstündekilere sistemik antiviral tedavi önerilir.
- Bu amaçla asiklovir 5X800mg/gün, valasiklovir 3×1000 mg/gün ve famsiklovir 3×250 mg/gün 7 gün süre ile kullanılır.
Evans,S.E.Derinin viral enfeksiyonları.Katkı Pediatri Dergisi 2013;35(3):307-314.(6Şubat 2015)
Viral deri hastalıkları.http://www.dicle.edu.tr/Contents/6ff499c4-df35-4e71-a642-a6e7993f6f3d.pdf(6 Şubat 2015)