Uyku Bozuklukları

• Uyku bozuklukları tüm yaş gruplarında çok sık görülen bir sorundur.
  
• Her yaştaki kişinin günlük performansını, dikkat ve öğrenme becerilerini belirgin olarak bozabilmektedir.
  

Uyku terörü (night terror)

• Genellikle ilk 5 yaşta görülür.
• 5 yaşından sonra giderek azalır,15 yaş civarında tamamen kaybolabilir.
• Nadiren erişkin dönemde de devam edebilir.
• Nedeni çok iyi bilinmemektedir.
• Genetik yatkınlık olduğu kabul  edilmektedir.Ancak kolaylaştıran faktörler olabilir.
• Epilepsisi (sara) olanlarda gece terörü daha çok,gece terörü olanlarda ise epilepsi oranı daha yüksektir.
• Uyku terörü ,genellikle uykunun ilk yarısında (ilk 3 saat içinde)  ortaya çıkar ve anormal davranışlarla kendini gösterir.
• Bu çocuklar  genellikle çığlıkla yataktan kalkar,
• Çevresine korku ve şaşkınlıkla bakar,o sırada gözler açıktır ama uyku devam eder.
• Ancak gözleri açık olduğu için uyanık olduğu sanılır.
• Beraberinde yüzde solukluk,terleme,çarpıntı ve tipik korku ifadesi vardır.
• Bu nedenle de çığlık atıp bağırmaktadır.
• Daha sonra yataktan çıkar.Bu sırada elini,bacağını kafasını duvara vurabilir.
• Ailesini bu sürede tanımaz
• Bir kaç dakika sonra(5-15 dakika) nöbet kendiliğinden durur, çocuk uyanır, olanların farkında değildir.
      
• Tedaviden önce; neden ortaya çıktığı,tek başına bir hastalık mı,bir hastalığın belirtisi olup olmadığına karar verilmelidir.
• Gece ortaya çıkabilen epilepsi nöbetinden,uyku apne sendromundan  ayırt edilmelidir.Daha sonra ilaç tedavisine başlanılır.
• Gece terörü ve gece epilepsileri akraba hastalıklardır.
• Epilepsi hastalarının %30-40ında gece terörü vardır.
• Bu nedenle uyku tetkiklerini çok iyi yapıp tedaviyi buna göre belirlenmelidir.
• Her şeyden önce uyandırmaya çalışılmamalıdır.
• Atağın daha çok uzamasına neden olunabilir,yatağına getirilmeye çalışılmalıdır,söylenenleri anlamamaktadır.
• Psikojenik faktörlerin varlığı mutlaka araştırılmalıdır.
• Psikojenik faktörler tetikleyen en önemli faktördür.
• Gerginlik,sıkıntı,depresyon,aile içi çatışma,okul başarısızlığı vb.durum varsa öncelikle ortadan kaldırılmalıdır.

Uyurgezerlik

• Uyurgezerlik daha çok 5-12 yaş arasında görülen psikolojik bir sorundur.
• Uykunun bir bölümünde bilinçsizce yataktan kalkma,oturma, yürüme,giyinme, televizyon izleme gibi davranışlar oluşur.
• Yani günlük yaşamda yaptıklarını bilinçsiz olarak gece uykuda sürdürür.
• Çevreye boş boş bakar,iletişime geçmez.
• Yaklaşık 5-20 dakika sürer ve genellikle daha sonra yatağına geçip uykuya devam ederler.
• Ertesi gün yapılanları hiç hatırlanmazlar.
• Uyurgezer çocuk uyandırılmaya çalışılmamalı, sakin olup,yanında durulmalı,kendisi olası zararlardan korunmalıdır.
• Uyurgezerliği saptanan çocuğun odası tekrar gözden geçirilmeli,kendisine zarar verecek öğeler ortadan kaldırılmalıdır.
• Kapı ve pencerelerin açılması ,dışarı çıkması ihtimali düşünülüp tedbirler alınmalıdır.
• Uyurgezerlik tedavi edilmesi gereken bir durumdur.Aksi taktirde kendine zarar verebilir.
• Uykusuzluk,stres  uyurgezerliğe yol açabiir ya da tekrar başlatabilir.
• Tedavide, öncelikle aile uyurgezerlik hakkında bilgi sahibi olmalıdır.
• Çocuğun uyku hijyeni sağlanmalı,uyurgezerliği tetikleyecek faktörler ortadan kaldırılmalıdır.
• Bunlarla çözüm sağlanamıyorsa ilaç tedavisi uygulanır.

Kabus

• Kabus, rüyaların  içeriğinin bozulması,sıkıntılı bir hal alması ve çocuğu uyandırarak uykusunun bozulmasıdır.
• Her insan hayatı boyunca kabus görür.
• Ancak kabuslar süreklilik göstermiyorsa ve uyku düzenini etkilemiyorsa hastalık olarak kabul edilmez.
• Uykunun belli dönemlerinin bozulması sonucu ortaya çıkan bir durumdur.
• Uyku düzeninin bozularak haftanın en ez 2-3 günü en az 3 ay süre ile devam etmesine kabus hastalığı denir.
• Bu durumda tedavi gerekebilir.
• Aksi taktirde ertesi güne yansıyan sorunlar oluşabilir.
• Öncelikle tetikleyen psikolojik faktörlerin varlığı sorgulanmalı ve giderilmelidir.
• Psikolojik bir hastalık değildir, ama psikolojik bir hastalığa bağlı olarak çıkabilir.
• Kabus erişkinlere göre çocuklarda daha sık görülür.
• Çocuk gece genellikle kötü içerikli rüyalarla genellikle ağlayarak uyanır.
• Ağlama oldukça uzun sürer,etkisinde kaldığından tekrar uyumak istemeyebilir .
• Kabusla uyanan çocuğa bunun bir rüya olduğu gerçekte olmadığını söylenmelidir.
• Dikkati başka bir yöne kaydırılır,tekrar uykuya dalması sağlanır.
• Ancak çocuğun anne-babanın yatağına alınması,odanın ışıklarının açılması,odanın değiştirilmesi önerilmemektedir.
• Bunlar farklı uyku bozuklukları doğurabilmektedir.
• Kabus gördüğünü düşündüğümüz çocuk (uyur halde iken,sesler çıkarmakta, yüzünde korku ifadesi vb.)
  uykudan uyandırılmamalı,uykusu bozulmamalıdır.
• Uyandırıldığında bunu hatırlayacak,bundan huzursuz olacak belki de tekrarlayacak,alışkanlık haline gelebilecektir.
• Uyandırılmadığında ise ertesi sabah uyandığında bunu hatırlamayacaktır.
• Kabuslar bazı psikolojik sorunlara yol açabilir.
• Bir dönem sonra uyumamaya başlar,gece olduğunda kaygı duymaya başlar,giderek derinleşip depresyona da neden olabilir.
• Tedavisinde, öncelikle tetikleyici faktörler ortadan kaldırılır.
• Takip eden dönemde ihtiyaç oluşursa psikoterapi,ilaçla tedavi uygulanabilir.