Folik Asit Eksikliği

• Folik asit,ısıya dayanıksız,suda eriyen,özellikle yeşil yapraklı bitkilerde bol bulunan bir vitamindir.
• Folik asit, vücut için temel bir maddedir ve önemli fonksiyonlara sahiptir.
• Folik asitin fonksiyonları
  –       DNA sentez ve tamiri
  –       Serum homosistein düzeyinin düşürülmesi
  –       Eritrosit ve lökosit sentezi
  –       Büyüme ve gelişme (özellikle fötal dönemde)
  –       Normal sinir gelişimi ve beyin fonksiyonlarının sağlanmasında (nöral tüp defektlerinin önlenmesinde) rol oynar.

• Folik asit yeşil sebzeler (ıspanak), meyveler (portakal) ve karaciğer-böbrekde fazlaca bulunur.
• Ancak günlük ihtiyacın 1/3’ü tahıllardan, 1/3’ü sebze ve meyvelerden ve diğer 1/3’ü et ve balıktan sağlanır.
• Anne sütü ve inek sütünde yeterli miktarda vardır.
• İnek sütünün uzun kaynatılması sonucu folik asit düzeyi azalır.
• Keçi sütü hemen hemen hiç folik asit içermez.
• Günlük gereksinim bebeklerde 3.6 µgr/kg, daha sonraki yaşlarda 3.3 µgr/kg kadardır.

Folik asit eksikliği nedenleri

• Yetersiz alım
  –       Malnütrisyon
  –       Keçi sütü ile beslenme
  –       Yiyeceklerin aşırı pişirilmesi (folatın %40’ı kaybolur)

• Artmış ihtiyaç
  –       Prematüre bebek,düşük doğum ağırlıklı bebek,gebelik
  –       Hemolitik hastalıklar( hızlı eritropoez nedeni ile ihtiyaç artmıştır)
  –       Metabolizmanın hızlanması(hipertiroidi,enfeksiyonlar)
  –       Malign hastalıklar(lösemi,lenfoma)
• Emilim yetersizliği
  –       Malabsorpsiyon sendromları
  –       İnce bağırsak rezeksiyonları

• İlaçlara Bağlı:
  –       Antikonvülzan (difenil hidantoin, fenobarbital) ilaçlar,
  –       Methotrexate, pyrimathamine, trimethoprim kullanımı sırasında folik asit eksikliği ortaya çıkabilir.

Klinik Belirtiler
Anemiye ait klinik bulgular

• Halsizlik
• Solukluk
• İrritabilite
• Gelişme geriliği

Gastrointestinal bozukluklar;

• Glossit
• İshal

Laboratuvar Bulguları

• MCV > 100 fl
• Retikülosit sayısı düşük veya normal
• Ağır ve uzun süren vakalarda lökopeni ve/veya trombositopeni
• Periferik yaymada:
  –       Çekirdekli eritrositler
  –       Eritrositlerde makrosit ve oval yapı
  –       %5’den daha fazla nötrofilde segment sayısı 5 ve üzerindedir.

• Folik asit düzeyi:
  –       Serum: Normali 5-20 ng/ml’dir. 3 ng/ml’nin altı eksiklik olarak kabul edilir.
  –       Eritrosit içi: Normali 200-800 ng/ml’dir. 150 ng/ml’nin altı eksiklik olarak kabul edilir.

• Serum LDH: Yükselmiştir.
• Serum homosistein: Yükselebilir.
  Homosistein vücutta B12 vitamini,folik asit ve B6 vitamini yardımıyla metabolize olduğundan,folik asit eksikliğinde homosistein düzeylerinde artış olabilir.
• Serum metil malonik asit: Normaldir.
• Kemik İliği: Hipersellüler ve megaloblastik değişiklikler vardır.

Tedavi

• Öncelikle beslenme düzenlenir.
• Günde 100-200mcg folik asit verilmesi ile tedaviye cevap alınır.
• Folik asit tedavisi verilmeden önce vitamin B12 eksikliği ekarte edilir.
• Vit B12 eksikliklerinde folik asit kullanıldığında nörolojik yan etkiler artmaktadır.
• Folik asite klinik ve hematolojik cevap hızlı olur. 1-2 günde iştah düzelir ve hasta kendini iyi hisseder.
• 24-48 saatte serum demiri düşer, 2-4 günde retikülosit sayısı artar.
• Hemoglobin düzeyi 2-6 haftada normale döner.
• 24-48 saatte kemik iliğindeki megaloblastik değişiklikler kaybolur, lökosit ve trombosit sayısı normale döner.
• Altta yatan problemin düzeltilebildiği durumlarda folik asiti hayat boyu vermeye gerek yoktur.
• Ancak kronik hemolitik anemi gibi veya emilim bozukluğunu varlığında folik asit uzun süre kullanılılır.

 
Çocukluk Çağında Vit B12 Eksikliği Klinik Bulgular ve Tedavi.http://www.utf.dergisi.org/pdf/pdf_UTF_67.pdf(23 Eylül 2014)                          Çağlar,M.K.Megaloblastik Anemiler.http://trdocs.org/docs/index 128159.html(23Eylül2014)
Canpolat,C.Megaloblastik Anemi.http://www.cengizcanpolat.com/megaloblastik-anemi.php(23 Eylül 2014)