Düz tabanlık (pes planus)

Düz tabanlık (pes planus) pes5

  • Ayak tabanın düzleşmesi durumu düz tabanlık olarak adlandırılır.
  • İki çeşit düz tabanlık vardır.

–     Esnek düz tabanlık
–     Rijit düz tabanlık

pes     pes 1

  • Çocukların çoğunda yaşamın ilk yıllarında esnek düz tabanlık görülür.
  • Bunun nedeni  özellikle ilk 3 yaşta ayak tabanındaki cilt altı yağ dokusunun fazlalığıdır.
  • Çocuk büyüdükçe bu yağ dokusu azalmaya başlar ve ayağın şekli belirginleşmeye başlar.
  • Esnek düz tabanı olan çocuklar yürümede sorun yaşamazlar,spor yapmakta zorlanmazlar.
  • Esnek düz tabanlık durumunda bot veya tabanlık kullanma gibi herhangi bir tedavi uygulanmamaktadır.
  • Bunun yerine evde yalın ayak veya çorapla yürümesi önerilmektedir.
  • Ancak, çocukta aktivite ile baldırlarda ağrı, çabuk yorulma şikayetleri varsa ortopedist önerisi ile bot ya da tabanlık kullanılabilir.
  • Esnek düz tabanlık 4-5 yaşına kadar tamamen düzelir, bir kısmında ise tam iyileşme 8-10  yaşı bulabilir.
  • Yaşın ilerlemesiyle beraber esnek düz tabanlık düzelmez ve erişkin dönemde de sürerse, hastada ağrı, yürüme güçlüğü, ayakkabı problemi ve fonksiyon kayıplarına neden oluyorsa, o zaman destekleyici ya da cerrahi tedavi önerilebilir.
  • Esnek düz tabanı olan çocukların anne,baba ve kardeşlerinde de düz tabanlık oranı yüksektir.
  • Erken çocukluk döneminde ayakkabı giyilmesi ayaktaki eğimin normal gelişimini olumsuz yönde etkilemektedir.
  • Rijit pes planus seyrek görülür, ancak ciddi yürüme sorunlarına yol açabilir.

pes 8  pes7

Düz tabanlığa  yaklaşım

  • Öncelikle esnek ya da rijit düz tabanlık durumu araştırılır.
  • Bu amaçla çocuğun sırtı hekime dönük iken yere bastırılır.
  • Ayakta iken tabanın düzleştiği,ayağın alt ve iç  kavisin veya çukurun kaybolduğu,topukların içe kaydığı (valgus deformitesi) gözlenir.
  • Daha sonra çocuğun oturur durumda olması  ya da parmak uçlarında durması istenir.
  • Bu sırada topuğun normal pozisyona geldiği,ayak tabanındaki kavisin oluştuğu izlenirse esnek düz tabanlık söz konusudur.
  • Rijit düz tabanlık durumunda ise bu düzelme görülmemektedir.
  • Ayak baş parmağının dorsifleksiyonu(baş parmağın ayak sırtına doğru bükülmesi) ile kavis belirginleşir.
  • Düz tabanlık teşhisi konulurken ayrıca ayak izi de değerlendirilebilir.
  • Ayak izi, esnek düz tabanlıkta teşhise yardımcıdır.
  • Boyalı bir yere bastırıp ya da ayakları ıslatıp bir kağıt üzerine bastırarak alınan ayak  (Staheli’ninark indeksi)izinde,medial uzunluğuna arkus genişliğinin topuk  genişliğine oranının 0.8’in üzerinde olması teşhis koydurucudur.
    imagesCAPIX3MLA- normal ayak        B- düz taban         C- çukur ayak
  • Esnek düz tabanlık teşhisi koyarken ayak grafisi istemeye gerek yoktur.
  • Ayrıca hastada parmak ucu yürümesinin olup olmadığı (aşil tendon gerginiğini göstermesi açısından),ailede hipermobilite öyküsü,çocukta ayak-bacak ağrısı ya da çabuk ayakkabı yıpratma öyküsü sorgulanmalıdır.
  • Aşil tendon gerginliği saptanlarda buna yönelik germe egzersizleri verilir.
  • Topuk valgusu ve ligamentöz laksite ileri derecede ise, parmak ucunda yürüme ya da ayak parmakları ile bilya yakalama gibi kas güçlendirici egzersizler önerilebilir.
  • Hastada bacak ağrısı ya da çabuk yorulma gibi tipik belirtiler varsa, bunlar ayak ark destekleri ve ortezlerden yararlanabilir.

pes2

 

Bayar,A.Keser,S.Çocukluk Çağında Fleksibl Pes Planus.Sted.2003.Cilt12.Sayı11.(11 Ağustos 2014)