Diş gelişimi ve diş çürükleri 

• Dişler 5-7.aylardan itibaren çıkmaya başlar.
• Genelde ilk olarak alt orta kesiciler çıkar.
• Toplam 20 tane süt dişi vardır 2-3 yaş arasında tüm süt dişleri tamamlanır.
• 5-6 yaşlar arasında süt dişleri alt orta kesicilerden başlayarak dökülür, yerini kalıcı dişlere bırakmaya başlar.
• Bu süreç 20 yaş civarında tamamlanır.
• Dişlerin çıkma zamanı ve sırası bebekten bebeğe genetiğine göre değişiklik gösterebilir.
• Dişlerin çıkışı 15-18.aya kadar gecikebilir.
• Bebekler doğduğunda ağzında diş olabilir.
• Bunların kökleri yoktur, süt dişi değildir, uygun zamanda diş hekimi tarafından alınır.
• Alt çenede bazen süt dişleri düşmeden daimi dişler süt dişlerinin arkasındaki bölgeden çıkabilir.
• Genellikle 8 yaşına kadar öndeki süt dişinin sallanıp dökülmesi beklenir,
• Çıkmıyorsa ya da çok sağlam ise diş hekimi tarafından çıkarılır.
• Eğer kalıcı diş eğri çıkıyorsa 11-12 yaşlarında süt dişlerinin daimi dişlere yerini bıraktığı zamana kadar beklenilir,
• Daha sonra ortodontik değerlendirme yapılır.
• Erken gelen diş zayıf, geç gelen diş sağlam olur düşüncesi doğru değildir.

• Diş çıkarma döneminde;
  Huzursuzluk,
  Uyku düzensizliği,
  Beslenmeyi reddetme,
  Salyalarında artma,
  Isırma isteği,
  Kulaklarını çekiştirme,
  Dişeti kanaması,
  Hafif ateş oluşabilir.
• Çürük, bakterilerin besinleri sindirdikten sonra oluşturdukları asitlerin, dişin mine tabakasını eritmesiyle oluşturdukları bir hastalıktır.
• Diş üzerinde sıvı artığı veya yemek varsa diş çürüğü oluşmakta yoksa oluşmamaktadır.
• Diş çürükleri alt ve üst solunum yolu enfeksiyonlarına neden olmaktadır.
• Anneden bebeğe çürük yapan bakteriler sık olarak geçebilir.
• Bu nedenle anne kendi kullandığı kaşık ya da çatalla bebeğini beslememeli, emziği kendi ağzına sokup bebeğe vermemelidir.
• Süt dişlerinde de çürük oluşabilir,oluşan bu çürüklerin mutlaka tedavi edilmesi gerekmektedir.
• Süt dişlerine her yaş grubunda müdahale edilebilir.
• Süt çocuğunda diş çürüğü başlangıçta beyaz renk verir. Sonra kahverengi,siyah renge dönüşür.
• Kalıcı dişler çıkacak olan süt dişlerinin kökleri ucunda ufak tomurcuklar halinde yer alır.
• Bu nedenle süt dişlerindeki problemler kalıcı dişlere zarar verebilir.
• Dişler çıktığı dönemden itibaren nemli bir tülbentle temizlenmelidir.
• Sonraki dönemlerde silikon parmak diş fırçası ya da çocuğun ağız yapısına uygun yumuşak kıllı diş fırçaları tercih edilebilir.
• Çocukların ince motor gelişimleri 6 yaş civarında oluşmaktadır.
• Bu nedenle çocuklar dişlerini çok verimli fırçalayamamaktadır.
• 6 yaşına kadar diş fırçalanırken çocuğa refakat etmeli, çocuk yanında diş fırçalanmalıdır.
• Ayrıca 6 yaşa kadar günde en az 1 kez çocuklarının dişleri ebeveynler tarafından fırçalamalıdır.
• 2-6 yaş arasında diş fırçalanırken bezelye tanesi kadar florlu diş macunu kullanılabilir.
• Düzenli florlu diş macunu kullanmak diş çürüğünü engellemektedir.
• İlk 3-4 yaşında çürük oluşmadığında daha sonraki yaşlarda çürüme oranı çok düşüktür
• Diş çürüğünden korunmak için dişin mine tabakası kuvvetlendirilmelidir.
• Bu amaçla flor kullanılmaktadır.
• Gelişmiş toplumlarda flor gereksinimi şehir suyu ve florlu diş macunları ile sağlanmaktadır.
• Flor ayrıca balık, sebze, süt ve organik bileşiklerde bulunmaktadır.
• Son yıllarda florun topikal etkisinin daha iyi olduğu kabul görmektedir.
• Florun ağızdan alınması ise artık önerilmemektedir.
• En etkili yöntem dişleri florlu diş macunları ile düzenli fırçalamaktır.
• Çocuklar için düşük florlu diş macunları kullanılmalıdır.
• Çocukların diş sağlığını korumak için dişler her gün en az 2 kez 3 dakika süre ile düzenli fırçalanmalıdır.
• Ayrıca  flor vernikleri ve fissür örtücüler (fissür sealent)  uygulanabilir.
• Flor vernikleri %5 sodyum florur içermektedir.
• Dişler çıktıktan sonra tüm çocuklara 6 ayda bir uygulanabilir.
• Fissür örtücüler kalıcı azı ve küçük azı dişlerine özellikle 6 yaşından sonra daimi dişleri yeni çıkmış çocuklara uygulanabilir.
• Fissür örtücüler, dişlerin çiğneyici yüzeyine uygulanan koruyucu, dolguya benzer bir maddedir.

• Dişlerin yüzeyindeki fissür denilen çukurcuklara bakteri ve gıda girmesini engellerler.
• Süt dişlerine, çürük olan dişlere fissür örtücü uygulanmamaktadır.
• Fissür örtücüler zaman içinde aşınabilir.
• Diş çürüğünün en çok rastlandığı 1.azı dişlerinin sürdükten hemen sonra kaplanması önemlidir.
• Peynir içindeki kazein diş çürüklerini azaltmaktadır.
• Xylitol yine diş çürüklerinden korumaktadır.
• Muz ve mantar gibi gıdalarda bulunmaktadır. Ayrıca xylitollü sakızlarda vardır.
• Yumurta,tavuk,et,balık,sebzelerin çoğu, yağlar ve şekersiz sakızların çürük oluşturma riski yoktur.
• Gece boyunca şekerli içecek, süt,mama ile beslenmek,biberon,emzik alışkanlıkları çürük riskini artırmaktadır(biberon çürükleri).
• Bu yüzden sütün biberon yerine bardaktan içirilmesi,
  Gece beslenmesinin kaldırılması,
  Biberonun bebek beslenmesinden çıkarılması sağlanmalıdır.
• Büyük çocuklar diş iplerini kullanılabilirler.
• Travma sonucu dişlerden biri kırıldıysa, kırılan parça serum fizyolojik ile temizlenir,temiz bir sargı bezi içinde diş hekimine iletilir.
• Koşullar uygun ise kırılan diş parçası yapıştırılabilir ya da çıkan diş tekrar yerine yerleştirilir.
• Kırılan parça bulunamaz ise parçanın büyüklüğüne göre diş hekimi uygulanacak tedaviyi belirler.
• Diş sağlığı açısından dişler çıkmaya başladıktan sonra yılda bir kez diş hekimi kontrolleri yaptırılmalı,
• 7-9 yaş döneminde ise ortodontik sorunlar açısından muayene ettirilmelidir.