- Çölyak hastalığı genetik olarak yatkınlığı olan kimselerde buğday, arpa, yulaf, çavdar gibi tahılların içerisinde bulunan
gluten isimli bir proteinin ince bağırsakta parçalanamaması sonucu oluşan bir bağışıklık sistemi hastalığıdır. - Çölyaklılar glutenli besinler aldıklarında oluşan iltihaplı bağırsak yüzeyi nedeniyle bazı besin maddelerini vücuda alamazlar.
- Bunun sonucunda bir takım hastalıklar ve gelişme geriliği gelişir.
- Çölyak hastalığı hayatın herhangi bir döneminde gluten içeren gıdaların alınmasından belli bir süre sonra ortaya çıkar.
- Türkiye’de 1/200 oranında görülmektedir.
- Ailede bir çölyak varsa başka bir çölyaklı olma olasılığı yüksektir.
- 6 aydan 70 yaşa kadar her yaş grubunda çıkabilir.
- Hastalığın belirti ve bulguları, ortaya çıkış zamanı kişiden kişiye oldukça değişkenlik gösterir.
- Belirtilerin başlaması glutenin diyete eklenmesi ile ilgilidir.
- Unlu gıdalara ne kadar erken başlanırsa hastalık belirtileri o kadar erken ortaya çıkar.
- Tanı çoğunlukla altıncı ay ile iki yaş arasında konulur.
- Çölyak hastalığı, hastaların tümünde aynı belirtileri göstermez.
- Bazı hastalar belirtileri çocuk, bazıları ise yetişkin yaşta gösterir. Bazı hastalar hiç belirti vermeyebilir.
- Uzun süre anne sütü alan kişilerde çölyak hastalığının belirtilerinin daha geç ortaya çıktığı gösterilmiştir.
- Ayrıca glutenin beslenmeye girdiği yaş ve alınan glütenin miktarı da önemlidir.
- Ilk 2 yaşta ,çölyak hastalığının belirtileri ishal kusma, iştahsızlık, karın şişliği, kilo kaybı, kabızlık ve büyüme geriliğidir.
- Çölyak hastalığı teşhisini koymak için kanda glutene karşı oluşan antikor seviyelerine bakılır.
- Eğer testler ve belirtiler çölyak hastalığını düşündürüyorsa kesin teşhis için ince bağırsak biopsisi yapılır.
- Gluten ile temastan sonra testler anlamlı olacağından testler 9-10.aydan sonra yapılabilir.
- Tedavide yaşam boyu sıkı glutensiz diyet uygulanır.
- Gluten içeren bütün gıdalardan uzak durulur.
- Diyete başlanan günlerde iyileşme hemen başlar ve ince bağırsak 3–6 ay arasında tamamen iyileşir
- Diyet bozulursa beraberinde başka hastalıklar gelişebilir.
- Kollajen doku hastalıkları,epilepsi,bağırsak kanseri riski artmaktadır.
- Et,meyveler ve sebzeler gluten içermez.
- Mısır,patates,pirinç,soya unu zararsızdır,istendiği kadar tüketilebilir.
- Bugünkü koşullarda herhangi bir bitki,ilaç çölyak tedavisinde kullanılmamakadır.