Çocuklarda Yüksek Tansiyon (Hipertansiyon)

Genel

Çocuklarda yüksek tansiyon (Hipertansiyon)

  • Kan basıncı yüksekliği hipertansiyon olarak adlandırılır.
  • Çocuklarda kan basıncı değerleri yaş,boy ve cinse göre değişmektedir.
  • %90.persantilin altındaki kan basıncı değerleri normal,
  • %90-95 persantiller arasındaki kan basıncı değerleri yüksek-normal,
  • %95.persantilin üstündeki değerler ise  hipertansiyon olarak kabul edilir.

z4

  • Hipertansiyon nedenleri yaşa göre farklılıklar gösterir.
  • Çocuklarda acil hipertansiyon az görülür,ancak yaşamı tehdit edebilir.
  • Acil hipertansiyonu olan çocuklar genellikle santral sinir sistemi,kalp ve böbrek ile ilişkili yakınmalarla başvururlar.
Çocuklarda hipertansiyon nedenleri
Yenidoğan >1 yaş 1-6 yaş 6-12 yaş 12-18 yaş
Renal arter trombozu Aort koarktasyonu Renal parankimal hast. Renal parankimal hast. Esansiyel hipertansiyon
Renal arter stenozu Renovaskuler hastalık Renovaskuler hastalık Renovaskuler hastalık Iatrojenik
Renal ven trombozu Renal parankimal hast. Aort kaorktasyonu Esansiyel hipertansiyon Renal parankimal hast.
Konjenital renal anomaliler Wilms tümörü Aort kaorktasyonu Renovaskuler hastalık
BPD (Bronkopulmoner displazi) Nöroblastom Endokrin nedenler Endokrin nedenler
PDA (Patent ductus arteriosus) Endokrin nedenler Iatrojenik Aort kaorktasyonu
IVK (İntraventriküler kanama) Esansiyel hipertansiyon

z2

Kan Basıncı Ölçümü
  • Çocuklarda hipertansiyon tanısı erişkinlere göre daha zor olmaktadır.
  • Doktor korkusu,günlük aktiviteler nedeni ile tek bir ölçüm ile karar vermek zordur.
  • Yüksek değerler saptandığında 3 ölçüm yapılmalıdır.
  • Kan basıncı ölçümü sırasında çocuk sakin olmalıdır.
  • Rahat oturmalı en az beş dakika istirahat etmelidir.
  • Ağlayan çocuklarda özellikle sistolik basınç (büyük tansiyon) 20 mmHg  kadar yükselir.
  • Ölçüm sağ koldan yapılmalı,kol ile kalp aynı hizada olmalı,manşon basıncı yavaş yavaş düşürülmelidir.
  • Çocuklarda kan basıncı ölçümünde dikkat edilecek en önemli nokta tansiyon aleti manşonunun boyutudur.
  • Manşon içindeki şişen lastik torba, kolu çevreleyecek kadar uzun olmalı,
  • Torbanın eni de çocuğun üst kol mesafesinin 2/3’ünü kaplamalıdır.
  • Eni dar manşonlarla yapılan ölçümlerde, kan basıncı yanlış olarak  yüksek saptanır.

Kan basıncı ölçüm yöntemleri
Sfigmomanometreler
Flush yöntemi
Doppler ultrason yöntemi
Ambulatuar Holter monitorizasyonu

  • Sfigmomanometreler genellikle 3 yaşından büyük tüm çocuklarda uygulanabilir.
  • Kan basıncı yatar ya da otururken ölçülebilir.
  • Manşon çocuğun üst kolunun 2/3’ünü kaplayacak genişlikte olmalıdır.
  • Civalı aletlerle yapılan kan basıncı ölçümleri hala altın standarttır.

   z2   z

  • Flush yöntemi ile ortalama kan basıncı ölçülür.
  • Flash yönteminde, manşon bir kolun üst kısmına geçirildikten sonra  kolun alt kısmı elastik bandajla sıkıca  sarılır.
  • Manşon içindeki basınç 200 mmHg’ ya yükseltilir ve elastik bandaj çözülür.
  • Manşon basıncı yavaş yavaş düşürülürken soluk olan kolun  pembeleştiği andaki basınç, ortalama kan basıncıdır.
  • Doppler ultrason yöntemi
  • Ultrasonik dalgalardan yararlanılarak kan basıncı ölçülür.
  • Doğruluk ve güvenirliliği açısından tüm tekniklere göre üstündür.
  • Yenidoğan,prematüre ve küçük süt çocuklarında ise en doğrusu doppler ultrasonografi tekniğini kullanmaktadır.
  • Manşon ekstremiteye bağlanır,Doppler aleti çalıştırılır ve kan basıncı ölçümü yapılır.
  • Ambulatuar Holter monitorizasyonu
  • Daha çok yüksek tansiyonun değerlendirilmesinde ve ilaç tedasi sırasında kullanılır.
  • Kola takılan uygun boyutta bir manşon, kayıtları değerlendiren bilgisayar programından(Holter cihazı) oluşur.
  • Genellikle 24 saat süre ile periyodik kan basıncı ölçümü ve kaydı gerçekleşir.
  • Kayıt bittikten sonra ölçümler liste ya da grafik olarak alınır.

z3

  • Aletlerin doğruluğu,doğru kan basıncı ölçümü için vazgeçilmezdir.
  • Aletlerin doğruluğunun test edilmesi için üç farklı protokol vardır.
    1- Advancement of Medical Instrumentation
    2- British Hypertension Society,
    3- European Society of Hypertension Working Groupon Blood Pressure Monitoring
  • Ölçümde kullanılan aletler bu protokollerden geçerlilik almış olanlardan tercih edilmelidir.
    Yaş gruplarına göre önerilen manşon boyutları
    Yaş En (cm) Boy (cm)
    Yenidoğan 2,5-4 5-9
    Süt çocuğu 4-6 11,5-18
    Çocuk 7,5-9 17-19
    Erişkin 11,5-13 22-26
    Şişman 14-15 30,5-33
    Uyluk 18-19 36-38

z

Çocuklarda kan basıncının yaklaşık 95.persantil değerleri
Yaş Kan basıncı (mmHg)
7.güne kadar 95/
8-30 gün 105/
<2 yaş 110/75
3-5 yaş 115/75
6-9 yaş 120/80
10-12 yaş 125/80
13-15 yaş 135/85
16-18 yaş 140/90


Düzova,A.Çocuklarda Hipertansiyon Tedavisi.(23 Eylül 2010)http://www.tsn.org.tr/folders/file/hekimlik/salon1/Ali_Duzova.pdf.(07 Eylül 2015)
Akman,S.Çocukluk Çağında Hipertansiyon.(31.01.2010)http://www.semaakman.com.tr/dersler/Hipertansiyon.pdf(07 Eylül 2015)
Dilek,M.Kan basıncı ölçümü gerçekten kolay mı?http://www.tsn.org.tr/folders/file/hekimlik/salon1/Melda_Dilek.pdf(07 Eylül 2015)