Çocuklarda Mineraller

• Mineraller vücuttaki birçok fonksiyonun yerine getirilmesinde rol oynayan eser elementlerdir.
• Dengeli bir beslenme ile yeterli günlük mineral ihtiyacı sağlanır.

Vücudumuzdaki başlıca mineraller

• Kalsiyum
• Fosfor
• Magnezyum
• Demir
• Çinko
• Bakır
• Selenyum
• İyot
• Sodyum
• Potasyum
• Klor
• Flor

Demir

• Demir, yaşam için çok önemli bir elementtir.
• Tüm hücrelerin normal yapısı ve işlevi için gereklidir.
• Eksikliğinde başta anemi olmak üzere diğer sistemlerin işlevlerinde  bozukluklar oluşur.(anemi için tıklayınız…)
• 6-24 ay arası beynin demire en çok ihtiyacı olduğu dönemdir.
• Demir eksikliği çocuklarda algılama, öğrenme, yorumlama fonksiyonlarında kalıcı sorunlara yol açabilmektedir.
• Demir  eksikliği anemisi olan süt çocuklarında;
  İştahsızlık,
  Uykusuzluk,
  Huzursuzluk,
  Ağlama,
  Anneye aşırı düşkünlük gibi davranış bozuklukları,
  Renk solukluğu,
  Oyun çocukluğu döneminde uyumsuzluk,
  Arkadaşlarıyla geçinememe,
  Duvarı kazıma, badana-toprak yeme,
  Okul çocukluğu döneminde derslerde başarısızlık,
  Özellikle matematik notlarında düşüklük,
  Kolay yorulma, halsizlik,
  Daha büyük çocuklarda baş ağrısı, yutma güçlüğü (boğazda yumruk hissi),
  Dilde pütürlerin silinip kaygan görünüm alması,
  Kaşık tırnak sorunları oluşabilir.
• Demir eksikliğinden korunmak amacıyla tüm bebeklere 4-6.aylardan,
• Prematürelere ise 2.aydan itibaren 12.aya kadar koruyucu dozda demir (1mg/kg/gün)verilmelidir.

Çinko          

• Çinko;
  Vücut direncinin güçlenmesinde,
  Yara iyileşmesinde,
  Tat ve koku duyusunun  oluşmasında,
  Büyüme, gelişme ve gebelik dönemlerinde yararlı olan bir elementtir.
• Ayrıca üreme organlarının iyi çalışması açısından yeterli çinkoya ihtiyaç vardır.
• Anne sütü ile beslenen bebeklerde 6 aylığa kadar çinko yeterlidir.
• Deniz ürünleri,et,kurutulmuş meyveler,kuru yemişler, tahıllar, baklagiller,süt ürünleri,yumurta,lifli besinler  çinko kaynaklardır.
• Çinko eksikliğinde;
  İştahta azalma,
  Boy uzamasında yavaşlama,
  Zayıflık,
  Cilt hastalıkları,
  Sık enfeksiyona yakalanma,
  Saç dökülmesi,
  Tırnak uzamasında yavaşlama,
  İshal,
  Yara iyileşmesinde gecikme,
  Tat ve koku alma bozuklukları,
  Cinsel organ gelişiminde gerilik gibi belirtiler gözlenir.
• Çinko eksikliğini saptamak için kan çinko düzeyi bilinmelidir.
• Ancak bu dokudaki çinko seviyesi hakkında bilgi vermemektedir.
• Bu amaçla RBC çinko testi değerlendirilmelidir.
• Çinko çocuklarda ishal, soğuk algınlığı, büyüme geriliği tedavisinde ayrıca zatürreden korunmada kullanılmaktadır.
• Çinko tok karnına alınmalıdır.
• C vitamini ile beraber alınırsa daha kolay emilir.
• Süt ve süt ürünleri ile beraber alınmamalıdır.
• Fazla alınan çinko,bulantı,kusma,ishal,karın ağrısı yapabilir.

 Çocuklarda multi-mineral Desteği

• Çocuklarda sağlıklı büyüme için yeterli vitamin ve mineral sağlanması önemlidir.
• Mineraller vücuttaki birçok fonksiyonun yerine getirilmesinde rol oynayan eser elementlerdir.
• Dengeli bir beslenme ile yeterli günlük mineral ihtiyacı sağlanır.
• Yüksek doz mineral alınması durumunda toksik etkiler oluşabilir.
• Ayrıca piyasadaki çoğu multi-mineral içeren ilaçlar çoklu vitaminlerle beraber sunulmaktadır.
• Bu nedenle üretilmiş multi-mineral kullanılırken içerdikleri mineral ve vitamin dozlarına dikkat edilmelidir.
• Piyasada bulunan birçok multi-mineral içeren ilaçlarda,protein enerji malnütrisyonunda ve malabsopsiyon hastalıklarında sıklıkla eksikliği saptanan kalsiyum,fosfor,demir, çinko,bakır,flor,iyod,magnezyum,molibden ve selenyum mineralleri bulunmaktadır.
• Çoklu minerallerin bir arada bulunması bazı emilim sorunları yaratabilir.
• Örneğin kalsiyum ile fosfor,kalsiyum ile demir,çinko ile bakır arasında geçimsizlik vardır.
• Bu nedenle mineral oranlarının iyi ayarlanması gerekir.
• Eksik olan mineralin tek tek yerine konması daha güvenlidir.
• Çocuklarda kullanılan multi-mineral içeren ilaçların içinde D vitamini ile birlikte kalsiyum ve fosforun belli bir oranda(2:1) bulunması kemik ve kas metabolizması için olumlu etki sağlar.Ancak günlük kalsiyum dozunun günlük üst limiti 3g’ı geçmemelidir.
• Bileşiminde demir,çinko ve folik asit bulunan muiti-mineral ve vitamin içeren ilaçların,beslenme eksikliği bulunan çocuklarda iştah üzerine olumlu etki oluşturduğu gözlenmiştir.
• Bu minerallerin çocuklarda toksik üst doz sınırı tam bilinmemektedir.
• Magnezyumun vücutta enerji metabolizmasının,kas ve sinir sisteminin düzenli çalışması,kemik ve dişlerin oluşumu,kan basıncının ve bağırsak motilitesinin düzenlenmesi gibi görevleri vardır.
• Günlük Mg dozunun üst limiti 1-3 yaş için 65mg,4-10 yaş için 110mg,adolesanlarda ise 35 mg’dır.
• İyot tiroit hormonlarının yapısına giren büyüme gelişme ve zeka açısından önemli olan bir mineraldir.
• Özellikle endemik olarak iyot eksikliği görülen Karadeniz ve Akdeniz’in iç kesimleri ile doğu ve İç Anadolu bölgesinde süt çocukluğu döneminde iyot içeren multi-mineral ürünleri kullanılabilir.
• Büyük çocuklarda iyotlu tuz ve deniz balıklarının tüketimi iyot ihtiyacını karşılar.
• Bakır,çinko,molibden ve selenyum mineralleri birlikte çalışarak hücrelerin devamı içim önemli rol oynarlar.
• Bu mineraller özellikle bağışıklık istemini güçlendirmek için eklenir.
• Gelişmekte olan ülkelerde sosyoekonomik yapının düşük olması nedeniyle hayvansal besinlerin az kullanılması,tahıllara ağırlık verilmesi,sık geçirilen enfeksiyonlar ve ishal atakları nedeniyle protein enerji malnütrisyonu ve vitamin-mineral eksikliği daha kolay gelişir.
• Bu durumda multi-vitamin ve mineral içeren preperatlardan yararlanılbilir.

Akşit,S.Çocuklarda vitamin-mineral kullanımı.(15-16 Kasım 2013)http://www.sosyalpediatri.org.tr/kanitadayali(20 Nisan 2015)
Çeltik,Ç.Çocuklarda multi-mineral desteği.(Kasım-Aralık 2014)Clinic Pediatri.Cilt:9Sayı:6(20 Nisan 2015)