Büyüme, hücre sayı ve büyüklüğünün artmasına bağlı olarak,vücut hacim ve kütlesinin artışıdır.

Gelişme ise, hücre ve dokuların yapı ve içeriğinin değişimi ile dil,zihinsel,motor,duygusal ve sosyal alanlardaki olgunlaşmadır.

Büyümeyi ve Gelişmeyi  Etkileyen Faktörler

• Kalıtım ve Ailesel Faktörler
• Beslenme
• Cinsiyet
• Hormonlar
• Hastalıklar
• Hamilelik dönemi ile ilgili faktörler
• Psikososyal Faktörler

• Çocukların sağlık durumunun değerlendirilmesinde en iyi gösterge büyümedir.
• Büyümeyi etkileyen en önemli faktör kalıtımdır.
• Kalıtım, daha çok boy ile ilişkilidir,ancak zayıflık ve şişmanlık gibi fiziksel özelliklerde etkilenir.
• Örneğin uzun boylu olan ailelerin çocukları uzun boylu,esmer olanların çocukları esmer olmaya eğilimlidir.

Çocuklarda Büyüme ve Gelişme

• Büyüme,hamilelik ile başlayıp ergenlik döneminin sonuna kadar devam eden bir süreçtir.
• Sabit bir hızla devam etmez.
• Süt çocukluğu ve ergenlik dönemlerinde büyüme hızı artmaktadır.
• Ayrıca büyüme hızı bir organdan diğerine farklılıklar göstermektedir.

Büyümenin değerlendirilmesinde kullanılan ölçütler

• Vücut Ağırlığı
• Boy Uzunluğu
• Baş Çevresi
• Göğüs Çevresi
• Vücut bölümlerinin oranları

Gelişimin değerlendirilmesinde kullanılan ölçütler

• Dişlerin çıkma ve sürme yaşı
• Kemiklerin olgunlaşması
• Sinir sisteminin gelişimi
• Zeka gelişimi
• Cinsel gelişim

Vücut Ağırlığı

• Doğumda 3000-3300gr
• İlk 5 gün %5 kayıp
• İlk  6 ay         20-30gr/gün, 150-250gr/hafta
• İkinci 6 ay   15-20gr/gün,  100-200gr/hafta
• 12-24 ay       50gr/hafta,   2.5kg/yıl
• 5.ayda doğum ağırlığının      2 katı
• 1 yaşında doğum ağırlığının  3 katı
• 2 yaşında doğum ağırlığının  4 katı

Ortalama vücut ağırlığını hesaplama

Yaş                                  Ağırlık
3-12 ay                           yaş(ay) + 9
                                                2
1-6 yaş                           yaş(yıl) x2 + 8
7-12 yaş                         yaş(yıl) x 7
                                               2

Boy Uzunluğu

• Doğumda                        50cm
• İlk 3 ayda                          8cm
• İkinci 3 ayda                      8cm
• Üçüncü 3 ayda                  4cm
• Dördüncü 3 ayda               4cm
• 0-1 yaş                            24cm/yıl
• 1-2 yaş                      10-12cm/yıl
• 2-4 yaş                               7cm/yıl
• 4-10 yaş                          5-6cm/yıl
• 1 yaşında    doğum boyunun 1,5 katı (75cm)
• 4 yaşında    doğum boyunun 2 katı  (100cm)
• 13 yaşında  doğum boyunun 3 katı  (150cm)

Ortalama boy hesaplama

2-6 yaş                 yaş(yıl) x 5 + 80cm

6-11 yaş               yaş(yıl) x 5 + 84cm
ya da
2-12 yaş               yaş(yıl) x 7 + 77cm

Baş Çevresi

Çocuğun beyin gelişimi ile ilgili bilgi vermektedir.
Doğumdan itibaren 24 aylığa kadar ölçümleri yapılmalıdır.
Baş çevresi genellikle boy ile uyumludur.
Boyu normal sınırlarda olmasına karşın baş çevresi %3’ün altında olan çocuklar ayrıntılı muayene edilmelidir.
Baş çevresi sorunlarında anne ve babanın baş çevreleri de dikkate alınır.

• Doğumda                  34 – 35cm
• 3.ayda                        40 – 41cm
• 6.ayda                                43cm
• 12.ayda                              46cm
• 2 yaş                                   48cm
• 5 yaş                                   51cm
• 12 yaş                                 54cm

Ortalama baş çevresini hesaplama

Baş çevresi(cm) = (boy/2 + 9.5) + 2.5

Göğüs Çevresi

Göğüs çevresi daha çok yenidoğan döneminde anlamlıdır.
Göğüs çevresi 29cm’nin altında olanlar ‘yüksek riskli’,
29-30cm olanlar ‘riskli bebekler’ olarak kabul edilir.

• Doğumda                     33cm
• 6.ayda                          43cm
• 1 yaşında                      47cm
• 5 yaşında                      55cm.
• 14 yaşında                    74cm

Vücut Bölümlerinin Oranı

Yenidoğan döneminde;

• Vücudun orta noktası göbek
• Baş,vücudun dörtte biri
• Baş-pubis/pubis-topuk oranı = 1.7
• Oturma yüksekliği/boy = 0.70

10 yaşta;

• Baş-pubis/pubis-topuk oranı = 1
• Oturma yüksekliği/boy = 0.52

Pubertede;

• Baş-pubis/pubis-topuk oranı =<1

Erişkinde;

• Baş vücudun sekizde biri
• Pubis vücudun orta noktasıdır.