Aşılarla İlgili Merak Edilenler

Aşı kampanyaları

• Sağlık Bakanlığı gerek görüldüğünde ek kitlesel aşı uygulamaları (aşı kampanyası) düzenlemektedir.
• Sözkonusu aşılarının eksiksiz yapıldığı yazılı bir belgeyle kanıtlı olan çocuklara bu ek  aşılar yapılmayabilir.
• Ancak aşıları tam olan bir çocukta söz konusu aşıların yeniden yapılmasında da sakınca yoktur.
• Ulusal yarar açısından ülke genelinde yapılmasını gerekli görülen aşı kampanyaları desteklenmelidir.

Ülkelerin aşı takvimlerinin farklı olması

• Aşı takvimi,o ülkenin toplumsal koşulları,parasal kaynakları,hastalıkların görülme özelliklerine göre düzenlenir.
• Ancak aşılamaların toplum sağlığına katkısı ve sağladığı yararlar değerlendirildiğinde, aşılar
  üstündeki parasal gider-yarar hesaplamalarını anlamsız kılmaktadır.
• Ulusal aşı takvimimiz  sık aralarla güncellenmekte, ülke verileri ışığında kapsamında giderek genişlemektedir.

Ulusal aşı takviminde yer almayan aşıların uygulanması

• Ulusal aşı takviminde henüz yer almayan,ancak çocuklara yapılması önerilen aşıların, ailelere bilgi verilerek
  ve gideri ailece ya da varsa özel sigorta gibi kaynaklardan karşılanarak yapılması önerilmektedir.
• Hukuk açısından hekim, uzmanlık alanına uygun olarak tıptaki gelişmeleri izlemekle yükümlüdür.
• Bu durum, yıllar içinde önemli değişiklikler gösteren aşı uygulamaları için daha da önem kazanmaktadır.
• Günümüzde önerilen ve Sağlık Bakanlığı’nca ülkemizdede uygulanmasına ilişkin onay verilip kullanıma sunulan,
  ancak henüz ulusal aşı takviminde yer almayan bir aşı konusunda hastasının ailesine bilgi vermeyen,
  aşıyı uygulamayan hekim, bu uygulamamaya bağlı olarak hastasında gelişebilecek sorunlardan sorumlu tutulabilir.

Arısoy.E.S, Çiftçi.E, Hacımustafaoğlu.M,Kara.A,Kuyucu.N,Somer.A, Vardar.F, Önceden Sağlıklı Çocuklarda Türkiye Ulusal Bağışıklama
Çizelgesinde(Ulusal Aşı Takvimi) Yer Alan ve Almayan Aşılara İlişkin Uygulama Önerileri – 2015(14 Şubat 2016)

Aynı anda  birkaç aşının yapılması

• Birkaç aşının aynı anda yapılması sorun oluşturmamaktadır.
• Aynı anda 3 IM aşı (yani iğne şeklinde,bacağa uygulama ) yapılacaksa 2 aşı arasında 2,5-5cm aralık olmalıdır.
• Ayrıca karma aşı ile konjuge pnömokok aşısının lokal reaksiyon riski fazla olduğundan ayrı bacaklara yapılmasına dikkat edilmelidir.

Aşı uygulamaları arasındaki süre

• Aşılar zamanından önce ya da tekrar dozları arası için gereken minimum aralıktan önce yapılmamalıdır.
• Canlı aşılar aynı günde ya da en az 1 ay ara ile yapılmalıdır.
• Ancak canlı aşıların uygulama yolları farklı ise 1 ay beklemeden aralıklı uygulanabilir.(BCG,Rota aşısı gibi)
  Canlı aşılar şunlardır.
  BCG
  KKK
  OPV
  Rota
  Suçiçeği

Aşıların uygulama şekilleri
İntradermal(deri içine)
BCG(verem aşısı,sol omuza)

Oral(ağızdan)
Rotavirus aşısı
OPV(çocuk felci aşısı)

Subcutan(derialtına)
KKK
Suçiçeği
Grip aşısı

İM(kas içine)
DBT-IPV-Hib
Konjuge pnömokok
Konjuge meningokok
Hepatit-A
Hepatit-B
Grip aşısı
Kuduz aşısı
HPV
SC yerine İM ya da İM yerine SC aşı yapılması durumunda,Kuduz ve Hepatit B  aşıları dışında aşı yapılmış kabul edilir.

Havale(konvülziyon) yaşayan çocuklara aşı uygulama

• Boğmaca ve KKK aşısı sonrasında konvülziyon görülme sıklığı diğer aşılara göre daha fazladır.
• Ancak aşı sonrası yaşanan konvülziyonların beyin hasarı yapması,epilepsi zemini oluşturması yönünde bir kanıt bulunmamaktadır.
• Yakın zamanda konvülziyon geçiren süt çocuklarına progresif nörolojik hastalık dışlanana kadar boğmaca aşısı yapılmamaktadır.
• Ailede konvülziyon öyüsü ,çocuğun febril konvülziyon(ateşli havale) geçirmesi aşı yapmaya engel değildir.

Kanamalı hastalığı olanlara aşı uygulama

• Hemofili gibi diatez hemorajik hastalığı olan çocuklara tüm aşılar uygulanabilir.
• Aşılar ince uçlu iğneler ile yapılır.
• Aşı yapılan bölgeye 20 dakika süre ile bası önerilir.
• Kas kitlesinin fazla olduğu bölgelere aşı uygulamasından kaçınılır.

İmmun yetmezlik durumunda aşılama (bağışıklık sistemi hastalıklarında)

• Hastalığın şiddetine,türüne  göre aşı uygulamaları değişir.
• Öncelikle yakın çevresindeki kişilerin aşılarının,özellikle suçiçeği ve kızamık aşılarının tam olmasına dikkat edilir.
• Genel olarak bu hastalara canlı aşılar uygulanmaz.
• OPV yerine IPV yapılır,BCG aşısı yapılmaz.
• Pnömokok ve influenza aşıları özellikle uygulanır.

Sistemik kortikosteroid,immunosupressif ilaç kullanımı

• 2 haftayı aşan 2mg/kg/gün ve üzerinde prednisolon veya eşdeğer ilaç alınması durumunda immun sistemin baskılanmaktadır.
• Böyle durumlarda canlı aşılar uygulanmaz.
• Kortikosteroid kullanımından en az bir ay,immunosupressif tedaviden ise altı ay sonra canlı aşılar uygulanabilir.
• İlaç kullanım sürecinde inaktif(ölü) aşılar yapılabilir.
• İnfluenza ve meningokok aşıları da yapılmalıdır.

Malnütrisyon ve kronik hastalık

• Canlı aşılar da dahil olmak üzere tüm aşılar uygulanır.
• Özellikle pnömokok,meningokok ve influenza aşılarının yapılması önemlidir.

 
Aşı sonrası banyo ve beslenme

• BCG aşısı dışında tüm aşılardan sonra istendiği zaman banyo yaptırılabilir.
• Sadece BCG aşısı uygulandığında aşı bölgesine su teması  istenmediğinden kabaca 2-3 gün süre ile banyo önerilmemektedir.
• Aşı sonrası beslenmede kısıtlama olmamaktadır.Bebekler emzirilebilir.

Aşı öncesi ya da sonrasında ateş düşürücü verilmesi

• Özellikle bir önceki beşli karma aşı uygulamasından sonra yüksek ateş olmuş ise, aşı öncesi ateş düşürücü verilebilir.
• Daha sonra da ateş seyri takip edilerek karar verilir.
• Bunun dışında diğer aşı uygulamalarında rutin ilaç kullanımı bulunmamaktadır.

Aşıların koruma oranı

• Hiç bir aşı %100 koruyucu değilidir.
• Koruma oranı genelde %90’nın üzerindedir.
• Aşıya rağmen hastalıklar hafif bir şekilde geçirilebilir.

Antibiyotik kullanırken aşı uygulaması

• Antibiyotik kullanırken aşı yaptırılabilir, önemli olan mevcut hastalığın aşı yapılmasına engel  olup olmadığıdır.

Aşı tarihini geçirme,aşının yapıldığını hatırlayamama,fazladan aşı yapılması

• Aşı tarihi atlandığında programa kalındığı yerden devam edilir.
• Bazen  yapılacak aşı türüne göre aşı takvimi yeniden düzenlenebilir.
• Yanlışlıkla fazla doz aşı yapılması durumunda sorun olmamaktadır.
• Aşının yapıldığını hatırlayamama veya aşı kayıtlarına ulaşılamama durumunda aşı yapılmamış kabul edilir ve yeni dozu uygulanır.
  

Aşı sonrası test yapılması

• Aşılardan sonra aşının tutup tutmadığı ya da korumasına ilişkin hiçbir test önerilmemektedir.
• Sadece ev içindeki bireylerde Hepatit-B taşıyıcılığı var ise gerekmektedir.

Aşı ve otizm

• Yapılan birçok çalışmalarda aşı ile otizm arasında bir kanıt bulunamamıştır.

Yerli aşı ile ithal aşı

• Türkiye’de aşı üretimi yapılmamaktadır.
• Tüm aşılar ithaldir.

Öksürük,burun akıntısı durumunda aşı uygulama

• Soğuk algınlığı,hafif gripal enfeksiyonlar aşı yapmaya engel oluşturmamaktadır.

Aşının yapılmaması gereken durumlar

• Orta ve yüksek derecede ateşli hastalıklar,
• Bağışıklık sistemi hastalıkları,
• Kortikosteroid kullanımı,
• Bir önceki aşılamada anafilaksi tarzında ciddi alerjik reaksiyon  durumunda aşılar yapılmamalıdır.

OPV,Rota aşısını çıkarma,ishal durumunda ağızdan aşı yapma

• Çocuk felci aşısı(OPV) uygulamadan 5-10 dakika sonra kusulursa  tekrarlanır, yine kusarsa ertesi gün aşı bir kez daha verilir.
• Rota aşısı uygulama sırasında veya sonrasında kusulursa tekrarlanmaz.
• İshal çocuk felci aşısı (OPV) için engel değildir.
• ishali olan çocuğa rota aşısı uygulaması ertelenmeli,daha sonra yapılmalıdır.

Thiomersal nedir,thiomersali içeren aşıların yapılması sakıncalı mıdır?  

• Thiomersal (sodyum etil-civa tiyosalisilat) organik bir civa bileşiğidir.
• Aşının üretimi sırasında oluşabilecek bakteri,mantar bulaşmasını engellemek amacıyla koruyucu olarak kullanılmaktadır.
• Thiomersal ile kaygıların nedeni içerdiği etil-civa nın otizme neden olabileceğinden kaynaklanmıştır.
• Ancak yapılan tüm çalışmalarda thiomersal ile otizm arasında herhangi bir ilişki saptanmamıştır.