Alerji Testleri

• Alerjik hastalıklarda tanı,hastanın ayrıntılı öyküsü,muayenesi ve laboratuvar testleri ile konulur.
• Tanıda kullanılan başlıca laboratuvar yöntemleri şunlardır.

Testler

• Eozinofil sayımı
  – Kan
  – Nazal
  – Balgam
• IgE
  – Total
  – Spesifik
• Yama testi
• Bazofil aktivasyon testi
• Provakasyon testleri

Eozinofil sayımı

• Alerjik hastalarda kanda ve dokuda eozinofiller artmaktadır.
• Periferik kanda eozinofillerin >%4 olması eozinofili olarak kabul edilir.
• Ancak alerjik hastalıklarda her zaman eozinifli görülmemektedir.
• Öte yandan eozinofili mevcudiyeti de her zaman alerjik hastalığı göstermemektedir.
• Bu nedenle eozinofilinin tanısal değeri çok anlamlı değildir.
• Yine burun salgısı yaymalarında eozinofillerin >%4 olması nazal eozinofili olarak değerlendirilir.
• Ancak teknik ve değerlendirmedeki güçlükler,yeterli sensitivite ve spesifiteye sahip olmaması nedeniyle artık  pek kullanılmamaktadır.
• Balgamdaki eozinofiller kandaki eozinofillere göre astım açısından daha duyarlı ve özgündür.
• ECP(Eozinofilik Katyonik Protein): Eozinofillerden salgılanan,balgam ve nazal sekresyonlarda ölçülebilen bir proteindir.
• ECP,alerjik ve enflamatuvar hastalıklar sırasında aktif eozinofillerden salgılanır.
• Astım,alerjik rinit ve atopik dermatitte yüksek ECP seviyeleri saptanmıştır.
• Ancak eozinofil sayıları ile mukayese edildiğinde bir üstünlüğü gösterilememiştir.
• Bu nedenle klinik kullanımı önerilmemektedir.

   

IgE
Total IgE

• Serum IgE seviyeleri yaşa göre değişmektedir.
• Serum IgE değerleri alerjik hastalıklarda artmaktadır.
• Ancak alerjik hastaların yaklaşık dörtte birinde ise normal seviyeler saptanmaktadır.
• Öte yandan alerjik hastalıklar dışında da birçok hastalıkta total IgE seviyeleri yüksek olmaktadır.
• Bu nedenle  alerjik hastalıkların tanısı ve takibi için bakılması önerilmemektedir.
• Alerjik bronkopulmoner aspergilloz da ise total IgE sevyesinin >1000kU/l olması tanı kriteridir.
• Serumdaki miktar belirlenirken litre başına kilo-birim(kU/l) olarak ya da 1IU=2.42ng protein olacak şekilde belirlenir.

Spesifik IgE

• Alerjene özgü IgE iki yöntemle belirlenir.
  – Kanda spesifik IgE ölçümü
  – Deri testleri

Kanda spesifik IgE ölçümü

• ELİSA ile değerlendirilir.
• Kanda antijene özgü IgE’yi kantitatif olarak ölçer.

Deri testleri

• Spesifik IgE ölçümünün diğer bir testidir.
• Testte kullanılacak alerjenler,hastanın klinik öyküsüne göre belirlenir.
• Uygun şekilde yapılmazsa yanlış pozitif ve negatif sonuçlar verebilir.
• Pozitif reaksiyonlar klinik bulgularla uyumlu ise anlamlıdır.
• Epidermal(prick testi) ve intradermal  testler kullanılmaktadır.

Deri Prick Testi(SPT)

• Deri prick testleri(SPT) kolay,pratik,güvenilir testlerdir.
• Güvenli olmakla beraber nadiren anafilaksi bildirilmektedir.
• Ig E aracılığı ile oluşan alerjileri saptamada yardımcıdır.
• Aeroalerjenler,besinler,bazı ilaçlar ve birkaç kimyasal madde alerjenini saptamada kullanılırlar.
• Her yaş grubunda uygulanabilir.
• 15-20 dakikada sonuç alınır.
• Doğru sonuçların alınabilmesi için alerj uzmanı tarafından yapılmalı ve yorumlanmalıdır.
• SPT tek başına alerji için tanı koydurucu değildir.
• Çünkü sağlıklı insanlarda da pozitif deri testleri görülebilir.
• Testin pozitifliği 3 milimetreden geniş kabarıklık oluşmasıdır.
• Kabartının çapı ne kadar büyükse klinikten sorumlu alerjenin o olma olasılığı o kadar yüksektir.

   

İntradermal testler

• Bu testlerde alerjen özütleri,tüberkülin enjektörü ile intra dermal uygulanarak yapılır.
• İntradermal testlerin sensivitesi yüksek spesifitesi düşüktür.
• Yani yanlış pozitif sonuçlar alınabilmektedir.
• Bu nedenle klinik belirtiler dikkate alınmalıdır.
• İntradermal testler tüm antijenlerle uygulanamaz.

Deri testlerini etkileyen faktörler

• Alerjen özütleri: Kullanılan özütlerin kalitesi çok önemlidir.
• Standardize edilmemiş özütlerle yanlış negatif sonuç alınabilir.
• Biyolojik yöntemler ile hazırlanmış ve etiketlenmiş,gücü,bileşimi,stabilitesi gözden geçirilmiş özütler kullanılmalıdır.
• Test yapılan vücut alanı: Test yapılan vücut alanı sonuçları etkileyebilir.
• Sırt bölgesinde alt sırt bölgesi,üst sırt bölgesinden daha reaktif,
  tüm sırt bölgesi ise önkol bölgesinden daha reaktifdir.
• Önkola test uygulanırken antekübital bölgeden 3cm,bilekten ise 5cm uzaklık olması önerilmektedir.
• Yaş: Deri testleri her yaşta yapılabilir.
• Ancak inhalan alerjenlerle erken çocukluk çağında pozitif yanıt alınmadığı halde ilerleyen yaşlarda pozitif yanıt alınabilir.
• Deri reaksiyonları yaşla birlikte değişebilir.
• Patolojik durumlar: Atopik dermatit,kr.böbrek yetmezliği,kanser hastaları,deri reaksiyonlarında azalma görülür.
• Cins,ırk,testin yapılma zamanı: Bunlar deri testi sonuçlarını etkilememektedir.
• Polen alerjisi olanlarda deri duyarlılığı polen mevsiminden sonra en yüksek düzeydedir.
• İlaçlar: Bazı ilaçlar deri testi sonuçlarını etkileyebilir.
• Bir haftadan kısa süre ile kullanılan steroidler deri reaksiyonlarını etkilememektedir.
• H1 antihistaminler endurasyon ve hiperemi yanıtını inhibe ederler.
• İkinci kuşak H1 antihistaminler deri reaksiyonlarını 3-7 gün baskılarlar.
• H2 antihistaminlerin tek başına inhibitör etkileri bulunmamaktadır.

Yama testi (Patch testi )

• Yama testi,Tip IV hipersensitivite reaksiyonu olan alerjik kontakt dermatit tanısında kullanılır.
• Ayrıca besin alerjilerinde ve ilaç alerjilerinin tanısında da yama testleriden yararlanılır.
• Test materyalleri sırt bölgesine uygulanır ve hipoalerjen bant ile sabitlenir.
• Ya da kullanıma hazır bantlar kullanılır.(T.R.U.E. test ülkemizde bulunmaktadır)
• Yamaların sırtın orta hattına veya skapulalar arasına uygulanmasından kaçınılır.
• Bantlar sırta uygulanamıyorsa, kolların üst dış bölümlerine de uygulanabilir.
• Yama testi uygulamasından birkaç saat sonra başlayan şiddetli kaşıntı, yanma ve eritem gelişebilir.
• Bu gibi durumlarda,hekime ulaşılamıyorsa  test materyalleri çıkarılır.
  
• Test bölgesinin ıslanmamasına,bantların yerinden ayrılmamasına özen gösterilir.
• Bu amaçla banyo,aşırı aktiviteden(terleme) uzak durulur.
• Sırta uygulanan test materyeli  48 saat sonra çıkarılır.
• Test alanı kalemle belirlenir ve yarım saat sonra değerlendirilir.
• Geç reaksiyonlar açısından testler 72-96.saatlerde ve gerekirse 7.günde yeniden değerlendirilir.

 

Yama testinin değerlendirilmesi
	Değerlendirme	Klinik yorum
0	Reaksiyon yok	Kontakt alerji yok
+/-	Hafif eritem	Kuşkulu reaksiyon
+	Eritem,infiltrasyon ve ödem	Olası kontakt alerji
++	Eritem,infiltrasyon,vezikül	Alerjik kontakt dermatit
+++	Vezikülobüllöz ve/veya ülseratif reaksiyon	Alerjik kontakt dermatit (kesin)

Bazofil aktivasyon testi (BAT)

• BAT inhalanlar,hymenoptera venomları,lateks,kas gevşeticiler,beta-laktam antibiyotikler,
  pirazolonlar ve NSAID’lere bağlı alerjileri saptamakta yararlıdır.
• Henüz rutin uygulamaya girmemiş testlerdir.

Provokasyon testleri

• Bronş,nazal ve oral provokasyon testleri uygulanmaktadır.