AFT

• Ağız içinde yanak,dudak,dil,dişeti ve yumuşak damakta görülebilen oval yuvarlak küçük ülser şeklindeki yaralara aft denilmektedir.

• Aftlar bulaşıcı değildir.
• Uçuklar ile bir ilişkisi bulunmamaktadır.
• Aft oluşumunun nedeni  iyi bilinmemektedir.
• Ancak aft oluşumunu kolaylaştıran veya seyrini kötüleştiren bazı faktörler saptanmıştır.
  Bu faktörler;
  –          Genetik yatkınlık
  –          Bağışıklık sistemi sorunları
  –          Yetersiz ağız diş temizliği
  –          Stres
  –          Folik asit eksikliği
  –          B-12 vitamini eksikliği
  –          Demir eksikliği
  –          Yiyecek ve ilaç alerjileri
  –          Sodyum lauryl sülfat (diş macunların içinde köpük yapıcı olarak bulunur)

Çaplarına göre aftların sınıflandırılması
1-      Minör aftlar
2-      Majör aftlar
3-      Herpetiform aftlar

Minör aftlar

• En sık görülen aft türüdür.(%90-95)
• Sayıları bir veya birden fazla olabilir.
• Çapları 1cm’den küçüktür.
• Hafif ağrılı ve yüzeyseldir.
• İz bırakmadan 7-10 günde iyileşirler.

Majör aftlar

• Daha az sıklıkta görülürler.(%5-10)
• Sayıca bir veya birden fazla olabilir.
• Çapları 1-3cm arasındadır.
• Ağrılı ve daha derine yerleşmişlerdir.
• İz(skar) bırakırlar.2- 6 hafta içinde iyileşirler.

Herpetiform aftlar

• Nadir görülürler.(%1-5)
• Sayıları 1-100 arasında değişebilir.
• Çapları 1-3mm arasındadır.
• Yüzeyseldir.
• Birleşme eğilimi gösterirler.
• İz bırakmadan 7 günden önce iyileşirler.

Kliniğine göre aftların sınıflandırılması
1-      Basit aftlar
2-      Kompleks aftlar

Basit aftlar,yılda 1-3 kez,1-3 aft ile kendini gösterir.
Kompleks aftlar ise sürekli tekrarlarla daha çok sistemik hastalıklarla veya genital aftlarla beraber görülen ağız içi aftlarıdır.

Belirtiler

• Aşırı derecede ağrı vardır.
• Afta eşlik eden ayrıca bir sorun bulunmamaktadır.

Tekrarlayan aftlar

• Aftlar bazı çocuklarda tekrarlama özelliği gösterebilir.
• Bir yıl içinde 3 veya daha fazla aft çıkışı durumunda tekrarlayan aftlardan söz edilir.
• Tekrarlayan ağız içi aftların olması durumunda bazı hastalıkların varlığı sorgulanmalıdır.Bu hastalıklar ;
  –          Behçet Hastalığı
  –          Sistemik lupus eritematozis (SLE)
  –          Çölyak hastalığı
  –          Crohn hastalığı
  –          Ülseratif Kolit
  –          Malabsorpsiyon
  –          Sweet sendromu
  –          Pfaba sendromu (Marshall sendromu)
  –          Magic sendromu
  –          Reiter Hastalığı
  –          Akatalazya
  –          Agranulositoz
  –          Siklik nötropeni
  –          Myelodisplaziler
  –          B1,B2,B6,B12 ,C vitamini,çinko,demir,folik asit eksikliği
  –          Beslenme bozukluğu

Teşhis

• Hastanın öyküsü ve muayene bulgularına göre konulur.
• 4-6 hafta içinde iyileşmeyen vakalarda biyopsi yapılabilir.

Tedavi

• Aftın kesin bir tedavi yöntemi,tekrarlamasını engelleyecek bir ilaç ya da uygulaması bulunmamaktadır.
• Ağız hijyeninin sağlanması önemlidir.
• Tedavinin amacı ağrıyı gidermek,aftların iyileşme süresini kısaltmak ve normal beslenmeyi yeniden sağlamaktır.
• Bu amaçla aft üzerine krem,jel,spreyler uygulanabilir.
• Ağızdan ağrı kesici ilaçlar alınabilir.
• Ağrıyı azaltmak ve iyileşme sürecini kısaltmak için;
  Katı,acı,ekşi,asitli,sıcak ve tahriş edici besinlerden kaçınılır.
  Aft bölgesine ağrı kesici maddeler içeren kremler uygulanabilir.
  Bu kremlerin etki süresi 10 dakika kadar olduğundan yemeklerden önce  sürülmesi daha çok yarar sağlar.
  Aft bölgesine mukozaya yapışan topikal steroidlerin (%0.1 triamsinolon asetonid) uygulanması aftın büyümesini ve ağrıyı azaltır.
  Ayrıca chlorhexadine içeren gargaralar iyileşme sürecini kısaltır.